Làm thế nào để Nhà Trắng không sao nhãng vấn đề Ukraine trước cuộc vận động tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024? Làm thế nào để thuyết phục phe đa số Đảng Cộng hòa ở Hạ viện Mỹ thông qua gói viện trợ 24 tỷ USD cho Kiev trong bối cảnh một phần công chúng xem chiến tranh Ukraine “không phải là một ưu tiên”? Đó là mục tiêu của hai cuộc họp ngày 21/9 giữa Tổng thống Volodymyr Zelensky với người đồng cấp Joe Biden và với lãnh đạo Quốc hội lưỡng viện Mỹ tại Washington.
        

Từ tháng 2/2022, khi Nga đưa quân xâm chiếm Ukraine, hai đảng Dân chủ và Cộng hòa vẫn đồng lòng bỏ phiếu thông qua các gói viện trợ quân sự cho chính quyền Kiev. Nhưng theo một cuộc thăm dò của Trung tâm Nghiên cứu Pew, trong vỏn vẹn một năm, số người cho rằng Mỹ “hỗ trợ Ukraine quá nhiều” đã tăng lên gấp ba lần. Một cuộc thăm dò khác trên đài truyền hình CNN cho thấy những người ủng hộ Mỹ tiếp tục “rót thêm tiền cho một quốc gia châu Âu” nay chỉ còn có 45%.
        

Có hai lý do giải thích cho sự mệt mỏi đó của công luận Mỹ về hồ sơ Ukraine. Một là, trong mắt người dân bình thường, chiến dịch phản công của Kiev vẫn chưa đủ sức “thuyết phục”. Hai là, theo quan điểm của một số chuyên gia tại Washington, Ukraine đã sai lầm khi mở hai mặt trận cùng lúc thay vì chỉ tập trung lực lượng vào chiến trường miền Nam để giành lấy những thắng lợi dứt điểm. Ngay cả những tiếng nói ủng hộ Kiev mạnh mẽ nhất như nghị sĩ Cộng hòa Andy Harris, một người có mang dòng máu Ukraine, hồi tháng 8/2023 cũng đã thốt lên rằng ông “không còn tin chắc vào chiến thắng của Kiev” trong cuộc chiến chống Nga.
        

Giới quan sát ghi nhận, từ khi phải đối mặt với quân xâm lược Nga, đây là lần thứ hai Tổng thống Volodymyr Zelensky đến Mỹ, nhưng lần này khác với chuyến viếng thăm hồi cuối tháng 12/2022, khi ông được Hạ viện Mỹ nhiệt liệt chào mừng. Cuộc hội đàm chiều 21/9 giữa Tổng thống Ukraine với Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy đã được dự báo là “gay go”. Ngày 19/9, ông McCarthy cho biết nguyên thủ Ukraine “sẽ phải trả lời nhiều câu hỏi, chẳng hạn như Kiev đã làm gì với số tiền được Mỹ viện trợ và theo đuổi chiến thuật nào để giành lấy chiến thắng?”. Washington trở nên “chặt chẽ hơn hẳn” trong các chương trình viện trợ cho Ukraine bởi vì bản thân Mỹ đang phải rà soát lại ngân sách của nhà nước liên bang trước các cuộc thảo luận gay gắt ở Hạ viện về ngân sách cho năm tới.
        

Trong cuộc họp ở Phòng Bầu dục tại Nhà Trắng tối 21/9 với Tổng thống Mỹ Joe Biden, sứ mệnh của ông Zelensky cũng không dễ dàng. Đến nay, ông Biden một mực khẳng định Mỹ sát cánh với Ukraine “cho đến khi nào còn cần”. Phát biểu trước Đại hội đồng Liên hợp quốc (ĐHĐ LHQ) ngày 19/9, ông Biden đã nhắc lại Nga “tưởng rằng thế giới sẽ mệt mỏi và bỏ rơi Ukraine”, nhưng đó là một “sai lầm”.         
        

Cũng trong cuộc hội đàm, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố gói viện trợ quân sự  mới trị giá 325 triệu USD cho Ukraine, bao gồm nâng cấp năng lực phòng không, đạn chùm, pháo, vũ khí chống tăng và các khí tài khác. Bắt đầu từ tuần tới, Mỹ sẽ chuyển giao những chiếc xe tăng chiến đấu chủ lực Abram đầu tiên cho Ukraine.
        

Giám đốc cấp cao của Hội đồng An ninh Quốc gia phụ trách châu Âu Amanda Sloat cho biết đây là gói viện trợ quân sự thứ 4 của Mỹ cho Ukraine trong vòng 6 tuần và không liên quan đến gói viện trợ quân sự trị giá 24 tỷ USD mà Chính quyền Biden đang thuyết phục Quốc hội Mỹ thông qua. Gói viện trợ mới sẽ không bao gồm các tên lửa đạn đạo tầm xa được trang bị đầu đạn chùm, nhưng ông Biden không loại trừ khả năng cung cấp vũ khí này cho Ukraine trong tương lai.
        

Tuy nhiên, chỉ còn khoảng hơn một năm trước bầu cử, ông Biden đang bước vào cuộc đua với nhiều bất lợi. Trở ngại đầu tiên là tuổi tác của ông đã bắt đầu khiến ngay cả những người trong hàng ngũ Đảng Dân chủ cũng cho rằng “Joe” không phải là ứng cử viên “có sức thuyết phục nhất”, “lợi hại nhất” trước bất kỳ một đối thủ nào bên Đảng Cộng hòa.
        

Bất lợi thứ hai đối với ông Biden để giữ chìa khóa Nhà Trắng thêm một nhiệm kỳ thứ hai là những thành tựu kinh tế của ông từ khi lên cầm quyền không nhiều và một phần cử tri từng ủng hộ ông đã thất vọng.
        

Khó khăn thứ ba là, tương tự như bên Đảng Cộng hòa, đảng cầm quyền cũng phải chiều theo ý dân vào lúc mà nhiều kết quả thăm dò khác nhau đều cho thấy đa số những người được hỏi đều cho rằng Mỹ nên ngừng viện trợ thêm cho Ukraine sau khi đã cam kết 73 tỷ USD viện trợ cho Kiev từ đầu cuộc chiến đến nay.
        

Trước mỗi mùa bầu cử, các vấn đề an ninh, địa chính trị, hay những đề tài như bảo vệ dân chủ tại một quốc gia xa xôi nào đó không mấy khi là ưu tiên của các cử tri Mỹ. Là một chính trị gia với hơn 50 năm kinh nghiệm, Tổng thống Joe Biden biết rõ điều đó. Hơn nữa, có lẽ bản thân ông Biden cũng bắt đầu mệt mỏi trước thái độ “được đằng chân lân đằng đầu” của Kiev. Trong hơn 1 năm rưỡi qua, Ukraine luôn “đòi được cấp thêm vũ khí” mà đó là những loại vũ khí càng lúc càng lợi hại, bao gồm cả tên lửa tầm xa và chiến đấu cơ hiện đại nhất của Mỹ. Nguy cơ vũ khí Mỹ bắn vào lãnh thổ Nga khiến Washington bị cuốn vào vòng xoáy chiến tranh là kịch bản mà không một ứng cử viên Tổng thống Mỹ nào muốn xảy ra.
        

Chính vì vậy mà trước cuộc họp với Chủ tịch Thượng viện và Hạ viện Mỹ, với các quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ và với Tổng thống Joe Biden, ông Zelensky đã tuyên bố trên đài truyền hình Mỹ CNN rằng những nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm giúp Ukraine đang “tiến gần đến đích”. Sau chuyến công du Mỹ cuối năm 2022, lần này Tổng thống Zelensky phải đối mặt với một thực tế phũ phàng, đó là sự hào phóng của Mỹ chỉ có hạn và quyền lực thực sự ở Washington được đặt trong tay các cử tri Mỹ, chứ không chỉ ở Nhà Trắng hay Đồi Capitol./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn Reuter, AFP, RFI, vna