Cuộc không kích của Hoa Kỳ nhằm vào ba cơ sở hạt nhân Iran đã chính thức chấm dứt 10 ngày căng thẳng leo thang, đồng thời mở ra một chương mới trong cục diện chiến lược tại Trung Đông. Trong khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tỏ ra kiềm chế trong các tuyên bố về thay đổi chế độ, giới quan sát đang chờ đợi phản ứng từ Tehran - một động thái được dự báo sẽ mang tính toán và có chọn lọc.

Khả năng phản ứng của Iran hiện đang là dấu hỏi lớn. Những đòn tấn công gần đây của Israel không chỉ nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng và hạt nhân, mà còn triệt hạ các kho vũ khí, bệ phóng tên lửa và hệ thống phòng không. Tình hình càng thêm phức tạp khi Iran đã dành hai năm qua để xuất khẩu drone sang Nga, làm cạn kiệt đáng kể kho dự trữ chiến lược. Nhiều chuyên gia nghi ngờ về hiệu quả thực sự của kho tên lửa Iran, khi tỷ lệ lớn tên lửa được cho là không thể phóng đi hoặc không đạt mục tiêu.

Trên bàn cờ chiến lược, Iran có nhiều lựa chọn đáp trả, mỗi phương án mang theo mức độ rủi ro khác nhau. Các kịch bản từ tấn công căn cứ Mỹ ở Bahrain cho đến nhắm mục tiêu vào các quốc gia Vùng Vịnh đều có thể xảy ra. Tuy nhiên, bất kỳ động thái quyết liệt nào cũng có nguy cơ đe dọa sự tồn vong của chính chế độ Tehran. Những phản ứng ôn hòa hơn như tấn công cơ sở Mỹ tại Iraq hay Syria có vẻ phù hợp với đường lối truyền thống của Iran. Đặc biệt, kịch bản leo thang trong lĩnh vực hàng hải được đánh giá là khả thi nhất, tương tự chiến thuật Iran từng áp dụng năm 2019 khi nhắm vào hoạt động vận tải thương mại ở Vịnh để đáp trả lệnh trừng phạt của Mỹ.

Đối với Australia, bất kỳ sự gián đoạn nào ở eo biển Hormuz - nơi vận chuyển 30% lượng dầu thế giới - đều mang lại hậu quả trực tiếp. Là quốc gia nhập khẩu tới 91% nhu cầu nhiên liệu, chủ yếu từ dầu thô Trung Đông, Australia đang ở vị thế dễ bị tổn thương. Đáng lo ngại hơn, dự trữ nhiên liệu của nước này chỉ đạt 56 ngày vào tháng 3/2025, thấp hơn nhiều so với mức 90 ngày theo khuyến nghị của Cơ quan Năng lượng Quốc tế. Điều này lý giải vì sao Hải quân Hoàng gia Australia đã duy trì hoạt động an ninh hàng hải trong khu vực suốt 30 năm qua.

Vượt ra khỏi phạm vi Trung Đông, cuộc tấn công của Mỹ vào Iran còn mang thông điệp chiến lược quan trọng tới khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Trong khi nhiều người lo ngại sự can dự của Mỹ ở Trung Đông có thể làm phân tán nguồn lực khỏi khu vực ưu tiên, hành động này đồng thời tái khẳng định năng lực răn đe của Washington. Như Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth nhấn mạnh, Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương vẫn là ưu tiên chiến lược hàng đầu của Mỹ.

Bài học từ chiến tranh Ukraine cho thấy sự kiện ở một khu vực có thể định hình cục diện chiến lược ở nơi khác. Cách Trung Quốc đánh giá triển vọng chiếm Đài Loan hay thúc đẩy yêu sách ở Biển Đông chịu ảnh hưởng lớn từ phản ứng quốc tế trước các hành vi xâm lược tương tự. Thực tế cho thấy, sự im lặng tương đối trước xâm lược Ukraine của Nga có thể đã tiếp thêm động lực cho Bắc Kinh gia tăng các hoạt động khiêu khích ở khu vực.

Trong bối cảnh này, cuộc tấn công của Mỹ vào Iran gửi đi thông điệp rõ ràng: Mỹ vẫn duy trì khả năng và ý chí hành động khi lợi ích quốc gia bị đe dọa. Đối với Australia, bài học rút ra là cần vượt qua những tuyên bố ngoại giao thông thường để xây dựng năng lực phòng thủ thực chất. Điều này đòi hỏi giải quyết ngay các điểm yếu chiến lược như dự trữ nhiên liệu, đồng thời đẩy nhanh hiện đại hóa quốc phòng để đối mặt với một kỷ nguyên địa chính trị ngày càng bất ổn và nguy hiểm./.