Mỹ sẽ bố trí máy bay chiến đấu và khí tài quân sự tại Úc, đánh dấu bước ngoặt trong hợp tác quốc phòng và tái định hình an ninh khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Úc đang trở thành điểm tựa quân sự then chốt của Mỹ tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, sau khi chính phủ Canberra xác nhận máy bay chiến đấu và nhiều khí tài quân sự của Mỹ sẽ được bố trí sẵn trên lãnh thổ Úc. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong quan hệ đồng minh Úc – Mỹ, đồng thời có tác động sâu rộng đến cán cân an ninh khu vực và trật tự toàn cầu.

Thông tin được Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Úc Richard Marles công bố sau cuộc Tham vấn cấp Bộ trưởng Úc – Hoa Kỳ (AUSMIN) tại Washington. AUSMIN là cơ chế đối thoại quốc phòng – ngoại giao thường niên giữa hai nước, quy tụ các bộ trưởng chủ chốt nhằm điều phối chính sách an ninh và quân sự song phương.

Mỹ tăng cường hiện diện quân sự tại Úc

Theo ông Marles, Mỹ và Úc đã đạt được đồng thuận về việc bố trí trước các tài sản quân sự quan trọng của Mỹ tại Úc, bao gồm máy bay chiến đấu, máy bay ném bom, máy bay trinh sát – giám sát và dòng máy bay nghiêng cánh Osprey do Thủy quân lục chiến Mỹ vận hành.

Để phục vụ kế hoạch này, Úc sẽ đầu tư nâng cấp hạ tầng quân sự tại ba căn cứ không quân chiến lược:
 

• RAAF Darwin (Lãnh thổ Bắc Úc)
• RAAF Tindal (Bắc Úc)
• RAAF Amberley (bang Queensland)

Các căn cứ này sẽ đóng vai trò trung tâm trong việc luân chuyển lực lượng Mỹ, cho phép quân đội hai nước phối hợp nhanh hơn, linh hoạt hơn trong các tình huống khẩn cấp.

Đáng chú ý, theo chính phủ Úc, các thỏa thuận mới không tạo thêm nghĩa vụ pháp lý cho người dân Úc, mà tập trung vào trách nhiệm của các chính phủ và lực lượng vũ trang hai nước.

AUKUS tiếp tục được củng cố sau rà soát của Lầu Năm Góc

Động thái trên diễn ra trong bối cảnh hiệp ước an ninh AUKUS – thỏa thuận ba bên giữa Úc, Mỹ và Vương quốc Anh – vừa trải qua một cuộc rà soát nội bộ của Lầu Năm Góc (Bộ Quốc phòng Mỹ).

AUKUS được ký năm 2021, với trọng tâm là hỗ trợ Úc sở hữu tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, đồng thời tăng cường hợp tác về công nghệ quốc phòng tiên tiến, trí tuệ nhân tạo, không gian và an ninh mạng.

Dù bản đánh giá của Lầu Năm Góc chưa được công bố công khai, ông Marles khẳng định đây là tín hiệu tích cực, nhằm “thực hiện AUKUS tốt hơn, nhanh hơn và hiệu quả hơn”.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cũng nhấn mạnh AUKUS đang được thúc đẩy “với tốc độ tối đa”, trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth khẳng định liên minh Úc – Mỹ – Anh sẽ tiếp tục mở rộng sang nhiều lĩnh vực mới.

Tác động đối với khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương

Việc Mỹ đặt máy bay chiến đấu và khí tài quân sự tại Úc được giới phân tích nhìn nhận là sự điều chỉnh chiến lược quan trọng trong bối cảnh môi trường an ninh khu vực ngày càng phức tạp.

Úc nằm ở vị trí chiến lược, cho phép Mỹ triển khai lực lượng nhanh chóng tới Đông Nam Á, Biển Đông và Tây Thái Bình Dương, trong khi vẫn duy trì khoảng cách an toàn về địa lý. Điều này giúp Mỹ và các đồng minh tăng khả năng răn đe, giảm nguy cơ xung đột leo thang bất ngờ.

Đối với các quốc gia trong khu vực, bước đi này vừa mang tính ổn định an ninh, vừa đặt ra thách thức về việc duy trì cân bằng chiến lược, tránh bị cuốn vào cạnh tranh giữa các cường quốc.

Ý nghĩa toàn cầu: từ liên minh song phương đến trật tự quốc tế

Ở tầm rộng hơn, sự hợp tác quân sự ngày càng chặt chẽ giữa Mỹ và Úc phản ánh xu hướng tái cấu trúc liên minh toàn cầu của Washington, trong đó các đối tác “đáng tin cậy” đóng vai trò trung tâm.

Giống như cách Úc từng tiên phong trong các cải cách lớn về kiểm soát súng, y tế công cộng và môi trường, việc nước này trở thành trụ cột an ninh của Mỹ tại Nam bán cầu có thể tạo tiền lệ cho các mô hình hợp tác quốc phòng mới.

Chính phủ Úc khẳng định chiến lược này mang tính dài hạn, tập trung vào phòng ngừa xung đột và bảo vệ hòa bình, thay vì kích hoạt chạy đua vũ trang.

Việc Mỹ bố trí máy bay chiến đấu trên lãnh thổ Úc không chỉ là một thỏa thuận quân sự song phương, mà là bước đi chiến lược định hình an ninh khu vực và trật tự toàn cầu trong nhiều thập niên tới. Trong bối cảnh bất ổn địa chính trị gia tăng, liên minh Úc – Mỹ – Anh thông qua AUKUS đang trở thành một trong những trụ cột quan trọng nhất của hệ thống an ninh quốc tế./.