Các chuyên gia y tế cộng đồng đã lên tiếng cảnh báo rằng Úc vẫn "hoàn toàn không chuẩn bị" cho các đại dịch trong tương lai, đặc biệt trong bối cảnh thế giới kỷ niệm 5 năm kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Đại dịch này đã khiến hàng triệu người Úc phải chịu đựng các đợt phong tỏa kéo dài và để lại nhiều bài học đắt giá.

Cảnh báo từ các chuyên gia

Terry Slevin, Tổng giám đốc điều hành Hiệp hội Y tế Công cộng Úc, nhấn mạnh rằng một đại dịch khác chỉ là vấn đề "khi nào, chứ không phải có hay không". Ông cho biết: “Trước Covid, chúng ta đã trải qua SARS, cúm lợn và MERS. Hiện tại, chúng ta đang đối mặt với cúm gia cầm, Mpox và viêm não Nhật Bản. Điều này cho thấy mối đe dọa từ các bệnh truyền nhiễm mới nổi là liên tục và không thể xem nhẹ.”

Nhu cầu thành lập Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Úc

Hiệp hội Y tế Công cộng Úc đang kêu gọi thành lập một Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh (CDC) thường trực để chuẩn bị và phối hợp các biện pháp ứng phó với các tình huống khẩn cấp về sức khỏe trong tương lai. Joseph Doyle, chủ tịch Hiệp hội Bệnh truyền nhiễm Australasian, cho biết: “Úc đã không tận dụng hết các bài học từ đại dịch Covid để xây dựng các thể chế cần thiết. Chúng ta cần một CDC được quản lý minh bạch, dựa trên bằng chứng và có đủ nguồn lực để đối phó với các mối đe dọa mới nổi.”

Chính phủ Úc đã thành lập một CDC lâm thời và dự kiến chuyển đổi thành cơ quan thường trực vào ngày 1 tháng 1 năm 2026. Với khoản đầu tư 251,7 triệu đô la, Bộ trưởng Y tế Mark Butler hy vọng rằng CDC sẽ giúp Úc chuẩn bị tốt hơn cho các đại dịch trong tương lai. Ông Butler nhấn mạnh: “Cuộc điều tra về phản ứng với Covid đã chỉ ra rằng Úc đã không chuẩn bị kỹ lưỡng. Phản ứng của chúng ta chậm chạp, hỗn loạn và thiếu thẩm quyền. CDC sẽ đảm bảo chúng ta không lặp lại sai lầm này.”

Bài học từ đại dịch Covid

Một báo cáo được công bố vào tháng 10 năm ngoái đã chỉ ra rằng người Úc khó có thể chấp nhận các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt như trong đại dịch Covid do sự sụt giảm lòng tin vào chính phủ. Báo cáo cho biết: “Mặc dù người dân tuân thủ các chỉ thị ban đầu, lòng tin đã bị xói mòn khi đại dịch kéo dài.”

Ủy ban Nhân quyền Úc cũng cảnh báo về những thiệt hại kèm theo từ các biện pháp phong tỏa, bao gồm khó khăn kinh tế, bạo lực gia đình và sự cô lập xã hội. Lorraine Finlay, Ủy viên Nhân quyền, cho biết: “Chúng ta phải đặt quyền con người vào trọng tâm của các kế hoạch ứng phó khẩn cấp trong tương lai. Những trải nghiệm đau lòng từ đại dịch không được phép lặp lại.”

Tác động đến giáo dục và trẻ em

Báo cáo cũng nhấn mạnh tác động tiêu cực của việc đóng cửa trường học đối với sự phát triển của trẻ em. Một bà mẹ ở NSW chia sẻ: “Hai đứa con lớn của tôi đã mất hứng thú với việc học, đặc biệt là đứa lớn nhất, người chưa bao giờ thực sự quay lại trường học. Việc hướng dẫn chúng học tại nhà là một thách thức lớn.”

Các chuyên gia kêu gọi một cách tiếp cận linh hoạt hơn trong các phản ứng với đại dịch, thay vì áp dụng một khuôn mẫu cứng nhắc. Bà Finlay nhấn mạnh: “Chúng ta cần xây dựng lại lòng tin, cân bằng giữa quyền tự do cá nhân và sức khỏe cộng đồng, đồng thời đảm bảo rằng các biện pháp ứng phó không gây ra thiệt hại không cần thiết.”