Tờ The Economic Times vừa đăng bài phân tích của nghiên cứu viên Pradeep S Mehta đánh giá về thỏa thuận hợp tác kinh tế toàn diện (CECA) giữa Ấn Độ và Australia. Tác giả cho rằng chiều sâu và cường độ trong quan hệ song phương không phải tự nhiên mà có, cần có thời gian, nỗ lực bền bỉ của nhiều bên liên quan và quan trọng hơn là “Quyết tâm chính trị mạnh mẽ” để thỏa thuận trở nên có ý nghĩa chiến lược. 

Các tình huống, hoàn cảnh, sự kiện và nhận thức phổ biến (gồm cả nhận thức sai lầm), đóng vai trò là những tác nhân có ảnh hưởng mạnh mẽ trong việc củng cố hoặc cản trở CECA đạt được tiềm năng thực sự. Một môi trường toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng, chắc chắn, có thể đặt ra một nhu cầu chiến lược trong việc tái tạo lại các mối quan hệ song phương, khu vực và toàn cầu. Đồng thời, bản chất phát triển của chính sách đối ngoại liên tục đánh giá lại các mối quan hệ nhằm tối đa hóa lợi ích quốc gia. Nói cách khác, việc rèn luyện và nâng cao các mối quan hệ không chỉ được thúc đẩy bởi sự ép buộc từ bên ngoài. Các quốc gia tìm hiểu nhau vì mối quan hệ cũng có lý do song phương riêng.

Chính trong bối cảnh này, sự chuyển đổi mạnh mẽ của quan hệ Ấn Độ-Australia, trong vòng chưa đầy một thập kỷ, từ sự nghi ngờ và mất lòng tin dai dẳng, đôi khi có sự thù địch và sự thờ ơ lịch sự sang mối quan hệ được thúc đẩy bởi sự cần thiết chiến lược và cùng có lợi. Nghị sỹ Australia Andrew Charlton, trong cuốn sách xuất bản gần đây của ông có tựa đề “Xoay trục sang Ấn Độ của Australia”, đã mô tả mối quan hệ này không xảy ra chỉ sau một đêm mà dần dần trải qua bốn giai đoạn riêng biệt - người quen, bạn bè, gia đình, đối tác - trước khi đi đến tình trạng hiện tại. Từ một sự hợp tác nhạt nhẽo quan hệ Australia-Ấn Độ đã nhảy vọt để nổi lên như một trong những mối quan hệ thú vị nhất và phát triển nhanh nhất ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trải rộng trên nhiều ngành dọc và đa dạng từ quốc phòng, giáo dục đến các công nghệ quan trọng phục vụ lĩnh vực xã hội và thương mại.

Bản thân sự sẵn sàng của cả hai nước để tham gia vào một mối quan hệ toàn diện đã là rất ngoạn mục, dù mối quan hệ trước đó rất tầm thường. Nhưng chỉ có sự sẵn lòng thì “không thể dời được núi”. Nhiều năm bị bỏ rơi và những nhận thức sai lầm cố hữu đã để lại hành trang thúc đẩy CECA. Thương mại là một minh chứng rõ ràng nhất. Hiệp định Hợp tác Kinh tế và Thương mại Australia-Ấn Độ (ECTA) được ký vào tháng 4/2022 và có hiệu lực vào tháng 12 cùng năm. Sự thể hiện mạnh mẽ trong thương mại hai chiều trong năm đó (48,4 tỷ USD) đặc biệt đáng khích lệ và gợi ý mong muốn tăng trưởng bền vững từ cả hai bên.

Tuy nhiên, khoảng cách trình độ học vấn vẫn tiếp tục gây khó khăn cho cộng đồng doanh nghiệp ở cả hai nước. Doanh nghiệp Ấn Độ có rất ít kiến thức về thị trường Australia. Họ không có nhiều mối liên hệ để hợp tác kinh doanh với các đối tác, điều này đang cản trở họ khám phá cách có thể mở rộng “giỏ sản phẩm”. Thật vậy, một số tập đoàn kinh doanh khu vực của Ấn Độ thậm chí không có một chi nhánh dành riêng cho Australia để cung cấp thông tin cho các thành viên và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp. Đây là vấn đề khó khăn thực tế vì nó không cho phép đánh giá đầy đủ hơn nhu cầu của người tiêu dùng ở Australia cũng như các yêu cầu của Australia về tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch thực vật. 

Đối với các nhà xuất khẩu thuộc doanh nhà nước (SME) của Ấn Độ, nhóm khách hàng mục tiêu dường như bị giới hạn ở cộng đồng người Ấn Độ đang ngày càng tăng tại Australia. Điều này tiếp tục hạn chế khối lượng xuất khẩu của Ấn Độ sang Australia. Doanh nghiệp Australia cũng gặp khó khăn tương tự vì họ không quen với cách thức họ có thể kinh doanh với Ấn Độ và liệu quy trình này có liền mạch như khi “làm ăn” với Trung Quốc, nơi họ gắn bó trong nhiều thập kỷ hay không. Cần lưu ý rằng Trung Quốc từ lâu đã là đối tác thương mại lớn nhất của Australia và thương mại hai chiều đạt hơn 271 tỷ USD vào năm 2020.

Cách đây vài năm, một số khu vực ở Australia đã lập luận sai lầm rằng quan hệ thương mại với Ấn Độ sẽ thay thế quan hệ thương mại với Trung Quốc. Vào thời điểm đó, những lo ngại về việc Trung Quốc có thể phản ứng, đã khiến mối quan hệ song phương trở nên băng giá. Nhận thức cho rằng Ấn Độ có thể “thay thế” Trung Quốc trong quan hệ thương mại đã bị đặt sai chỗ và bị phóng đại vì nhiều lý do rõ ràng.

Chính phủ hiện tại của Australia đã thực hiện một cách tiếp cận thực tế hơn. Mặc dù những lo ngại liên quan đến Trung Quốc vẫn tồn tại nhưng Chính phủ Australia đã nhận ra lợi thế của việc mở rộng các đối tác thương mại và nỗ lực cải thiện thương mại Ấn Độ-Australia, đồng thời không hy sinh thương mại Australia-Trung Quốc hiện có, sẽ là động lực thúc đẩy.

Bước tiếp theo là Ấn Độ và Australia ký CECA. Có thể nói ECTA đã thiết lập mức độ bổ sung và liên kết cao vào sự liên kết giữa hai nước. Đối với Ấn Độ đang thiếu than, việc tiếp tục nhập khẩu than để đáp ứng nhu cầu năng lượng sẽ rất quan trọng cho khát vọng phát triển của nước này. Đồng thời, Ấn Độ có thành tích đã được chứng minh về đầu tư vào năng lượng tái tạo. Hợp tác với các trường đại học thực hiện nghiên cứu cao cấp về quang điện và các lĩnh vực khác giúp giải quyết sự thiếu hụt trong các lĩnh vực mà Ấn Độ quan tâm. Trọng tâm của Ấn Độ cũng sẽ là buôn bán các khoáng sản quan trọng nhằm đáp ứng các yêu cầu dài hạn của nước này.

Với ý chí chính trị mạnh mẽ của cả hai bên trong việc sớm kết thúc các cuộc đàm phán CECA, việc chuẩn bị cho việc gia nhập CECA sẽ bao gồm tận dụng tối đa lợi thế của ECTA và thúc đẩy thương mại hai chiều lên 100 tỷ USD trong vài năm tới, nếu không muốn nói là sớm hơn. Đây là một khả năng đáng tin cậy nếu ngành công nghiệp ở cả hai nước mở rộng giỏ hàng thương mại, tiếp cận người tiêu dùng mới, điều này chỉ có thể thực hiện được thông qua sự hiểu biết tốt hơn về nhu cầu của người tiêu dùng và đánh dấu tiềm năng. 

Nhìn chung, sẽ có hai biển chỉ dẫn chính có thể chỉ ra hướng này trong những tháng tới. Thứ nhất đó là đánh giá thương mại tập trung của các cơ quan đại diện và lãnh sự quán tương ứng về việc thực hiện ECTA, thảo luận nhiều hơn với đại diện địa phương của các công ty Ấn Độ và Australia về các ưu tiên đối với CECA và các bước của các cơ quan đại diện nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho quan hệ thương mại song phương. Thứ hai, thúc đẩy những nỗ lực hướng tới sự tham gia nhiều hơn của các bên liên quan phi chính phủ như xã hội dân sự và các tổ chức giáo dục nhằm bổ sung cho các nỗ lực của chính phủ nhằm thúc đẩy hơn nữa việc áp dụng ECTA và thúc đẩy quan điểm tích cực về CECA được đề xuất.

Những yếu tố này là công cụ đảm bảo rằng lợi ích ban đầu từ ECTA sẽ được chuyển thành tham vọng lớn hơn của cả hai bên về những gì CECA có thể mang lại cho nền kinh tế Australia và Ấn Độ./. 

Thoibaovietuc.com/Nguồn The Economic Times, vna