Các nhà trung gian cuối cùng đã có thể làm trung gian cho một thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas sau hơn 15 tháng chiến tranh ở Gaza.

Cuộc xung đột bắt đầu bằng một cuộc tấn công khủng bố đẫm máu vào Israel do các chiến binh Hamas thực hiện vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, khiến 1200 người thiệt mạng và hơn 200 người khác bị bắt cóc làm con tin.

Theo các cơ quan y tế địa phương, phản ứng dữ dội của Israel cho đến nay đã khiến 46.000 người ở Gaza thiệt mạng và gây ra cuộc khủng hoảng nhân đạo mà Liên Hợp Quốc gọi là ở khu vực bị tàn phá này.

Bây giờ khả năng kết thúc chiến tranh đã ở trong tầm mắt. Sau đây là cách thức nó sẽ diễn ra.

Các giai đoạn của lệnh ngừng bắn là gì?

Như Tổng thống Mỹ Biden đã làm rõ sáng nay, lệnh ngừng bắn có ba giai đoạn.

Theo nước trung gian Qatar, giai đoạn một sẽ bắt đầu vào Chủ Nhật. Thỏa thuận này bao gồm lệnh ngừng chiến trong sáu tuần và mở các cuộc đàm phán về việc chấm dứt chiến tranh.

Ba mươi ba trong số gần 100 con tin người Israel sẽ được thả trong thời gian này, mặc dù không rõ liệu tất cả đều còn sống hay không. Họ bao gồm phụ nữ, người lớn tuổi và người bị thương.

Người hòa giải Hoa Kỳ cho biết giai đoạn đầu tiên này cũng bao gồm việc rút quân đội Israel khỏi các khu vực đông dân cư ở Gaza. Điều đó sẽ cho phép nhiều người Palestine phải di dời trở về cộng đồng của họ.

Viện trợ nhân đạo sẽ tăng mạnh, với hàng trăm xe tải vào Gaza mỗi ngày. Các chi tiết cuối cùng vẫn đang được hoàn thiện bao gồm danh sách hàng trăm tù nhân Palestine sẽ được trả tự do.

Giai đoạn hai sẽ chứng kiến ​​các cuộc đàm phán bắt đầu vào ngày thứ 16 của lệnh ngừng bắn. Giai đoạn này sẽ bao gồm việc thả toàn bộ các con tin còn sống, bao gồm cả binh lính nam.

Lực lượng Israel sẽ rút khỏi Gaza. Nhưng Israel đã tuyên bố sẽ không đồng ý rút quân hoàn toàn cho đến khi năng lực quân sự và chính trị của Hamas bị loại bỏ. Và Hamas cho biết họ sẽ không trao trả những con tin cuối cùng cho đến khi Israel rút toàn bộ quân.

Giai đoạn ba kêu gọi trao trả thi thể của những con tin còn lại và bắt đầu tái thiết toàn diện Gaza, nơi phần lớn đã bị tàn phá và phải mất nhiều thập kỷ để tái thiết.

Lệnh ngừng bắn có nghĩa là chiến tranh đã kết thúc?

Không hẳn vậy. Lệnh ngừng bắn chỉ bao gồm thời gian sáu tuần không giao tranh để các cuộc đàm phán cần thiết nhằm chấm dứt chiến tranh có thể diễn ra.

Tuy nhiên, sáng nay Biden cho biết nếu cần hơn sáu tuần để đi đến thỏa thuận đó, lệnh ngừng bắn sẽ được gia hạn nếu cần thiết, miễn là cả hai bên vẫn tiếp tục đàm phán. Nhưng trên thực tế, lệnh ngừng bắn vẫn chưa chắc chắn.

Mặc dù được cả Hoa Kỳ và Qatar tuyên bố là đã xác nhận và được Tổng thống Israel Isaac Herzog ca ngợi, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết các chi tiết vẫn đang được giải quyết. Netanyahu chưa nói rõ liệu ông có chấp nhận thỏa thuận hay không.

Trong một tuyên bố, Netanyahu cho biết ông sẽ chỉ đưa ra phản hồi chính thức "sau khi các chi tiết cuối cùng của thỏa thuận, hiện đang được thực hiện, được hoàn tất".

Chuyện gì xảy ra tiếp theo?

Theo một quan chức cấp cao của Hoa Kỳ, giả sử không có sự đảo ngược vào phút chót từ bất kỳ bên nào liên quan, các nhà đàm phán Ai Cập, Qatar và Hoa Kỳ sẽ tới Cairo vào thứ năm để tiếp tục đàm phán về việc thực hiện mọi khía cạnh của thỏa thuận ngừng bắn.

Vị quan chức giấu tên cho biết các nhà đàm phán đang tập trung vào việc đảm bảo rằng cả Israel và Hamas đều hiểu rõ kỳ vọng của mình và việc thực hiện thỏa thuận được tiến hành suôn sẻ nhất có thể. Ngoài ra, Liên Hợp Quốc đang chuẩn bị cung cấp viện trợ nhân đạo ngay lập tức cho Gaza.

Quan chức nhân đạo hàng đầu của Liên hợp quốc tại Gaza, Sigrid Kaag, đã thảo luận với các quan chức cấp cao của Israel và Palestine về cách tăng cường viện trợ rất cần thiết sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực.

Tom Fletcher, người đứng đầu Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên hợp quốc, cho biết các cơ quan cứu trợ đã huy động lực lượng để tăng cường cung cấp viện trợ trên khắp Gaza.

Trong một tuyên bố, Fletcher kêu gọi bảo vệ dân thường và cơ sở hạ tầng, cho phép nhân viên cứu trợ tiếp cận an toàn và "không bị cản trở" với những người cần giúp đỡ, và "xóa bỏ mọi trở ngại đối với việc tiếp cận viện trợ thiết yếu".

Người phát ngôn của OCHA, Eri Kaneko, cho biết trong một email rằng, "chúng tôi chỉ có thể cung cấp những gì mà điều kiện thực tế cho phép".

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, phát biểu tại Washington, nhấn mạnh rằng, "Việc tăng cường viện trợ nhân đạo vào Gaza sẽ bắt đầu. Và những người dân vô tội có thể tiếp cận nhiều hơn với các nguồn cung cấp thiết yếu này"./.