Tạp chí The Diplomat (Australia) số ra mới đây đã nêu ra 3 chủ đề kinh tế đáng chú ý trong năm 2024 tại Đông Nam Á, sau khi tổng kết những tin tức nổi bật trong năm qua của khu vực này như các nhà đầu tư tiếp tục trừng phạt những “gã khổng lồ” công nghệ, Tesla thâm nhập thị trường Malaysia, và các quốc gia trong khu vực nỗ lực kiểm soát lạm phát và ổn định tiền tệ.
Đầu tiên là sự phát triển của năng lượng sạch, khi cuộc đua nhằm khử carbon ở nhiều nền kinh tế lớn nhất ASEAN đang “nóng” lên: Indonesia và Việt Nam đều công bố Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng trị giá hàng tỷ USD, trong khi Thái Lan đang nỗ lực trở thành trung tâm sản xuất xe điện (EV) trong khu vực.
Một vấn đề khác rất được quan tâm là sự ganh đua Trung-Mỹ. Ví dụ điển hình trong kinh tế ASEAN là việc Philippines “xoay trục” khỏi Trung Quốc bằng cách hủy một loạt dự án đường sắt, nhưng điều này không đương nhiên đồng nghĩa với việc một mối quan hệ kinh tế sâu sắc hơn với Mỹ, khi các ngân hàng phát triển Nhật Bản và các tổ chức cho vay đa phương lại đang dẫn đầu trong việc tài trợ cho các dự án đường sắt lớn ở trong và xung quanh Manila.
Cũng có thể thấy xu hướng tương tự trong mua sắm quốc phòng, với các nhà thầu ở Hàn Quốc, Pháp và các nơi khác đang tìm cách mở rộng dấu ấn của họ tại Đông Nam Á bằng cách đưa ra các điều khoản hấp dẫn hơn so với các đối thủ Mỹ.
Như vậy, đây không hẳn là câu chuyện của riêng Trung-Mỹ, mà là việc các nước ASEAN đang ngày càng tìm cách tận dụng những cơ hội từ sự cạnh tranh địa chính trị này để mang lại kết quả phát triển tốt hơn cho chính họ.
Và cuối cùng là sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc về kinh tế trong quá trình định hình các mô hình thương mại, đầu tư trong khu vực. Indonesia đang dẫn đầu xu hướng này ở ASEAN với một loạt lệnh cấm xuất khẩu quặng niken, bauxite, tan và dầu cọ để buộc các nguồn vốn đầu tư nước ngoài đổ vào lĩnh vực công nghiệp hóa hạ nguồn, trong khi Malaysia ngừng xuất khẩu thịt gà để ngăn chặn tình trạng thiếu hụt trong nước. Trong khi đó, đã xuất hiện những đề xuất ở Việt Nam về việc cắt giảm xuất khẩu gạo trong tương lai để đảm bảo đủ nguồn cung trong nước./.
