Trang mạng của Quỹ Carnegie vì hòa bình quốc tế mới đây có bài viết cho biết chiến dịch tranh cử đang được khởi động của Tổng thống Vladimir Putin sẽ tốn kém và sôi động hơn nhiều so với những chiến dịch trước đây.

Nhà lãnh đạo nước Nga sẽ thu hút sự ủng hộ của cử tri trong thời gian diễn ra cuộc triển lãm chưa từng có về những thành tựu của thời đại Putin tại Triển lãm các thành tựu kinh tế quốc dân (VDNKh), một cuộc thi nửa giải trí, nửa giáo dục tinh thần dân tộc trên phạm vi toàn quốc kéo dài nhiều tháng với tên gọi “Gia đình chúng tôi là vậy”, cũng như Lễ hội Thanh niên thế giới.

Chính quyền Putin và Phó Chánh văn phòng Tổng thống Sergei Kiriyenko chịu trách nhiệm về việc chuẩn bị tất cả những điều này. Ông Kiriyenko không chỉ xây dựng mô phỏng một chiến dịch bầu cử thực sự cho tổng thống mà còn lần đầu tiên dựng nên khung cảnh của một đất nước thịnh vượng. Một thế giới khép kín đang được xây dựng, phù hợp với những ý tưởng của Putin về cấu trúc lý tưởng của nhà nước. Đồng thời, những sự kiện này sẽ tăng thêm tính hợp pháp cho kết quả bỏ phiếu kỷ lục chính thức, được thiết kế để mang lại chiến thắng cho Putin.

Sự ngớ ngẩn công nghệ cao

Ngày 4/11, Ngày đoàn kết dân tộc, một diễn đàn-triển lãm với cái tên ồn ào nhưng ngắn gọn “Nước Nga” sẽ khai mạc tại VDNKh. Sự kiện quy mô lớn này sẽ kéo dài đến tháng 4/2024 và Điện Kremlin không giấu giếm thực tế rằng sự kiện này sẽ trở thành một trong những yếu tố then chốt trong chiến dịch tái tranh cử của ông Putin. Tuy vậy, dự án này đương nhiên sẽ không nhận được một xu nào từ ngân sách tranh cử của ông Putin.

Ban tổ chức “Nước Nga” do Sergei Kiriyenko đứng đầu. Và giám đốc triển lãm là Natalya Virtuozova, cựu phó thống đốc khu vực Moskva về các vấn đề chính trị và từng làm việc cho đảng Nước Nga Thống nhất.

Không chỉ tất cả các khu vực của Nga, mà cả các tập đoàn nhà nước cũng như các công ty lớn trung thành với chính quyền đều chuẩn bị gian hàng trong sự kiện VDNKh của Putin. Công nghệ hiện đại được chọn làm chủ đề nổi bật. Hơn nữa, điều mà các nhà tổ chức cố gắng thể hiện không phải là những thành tựu thực tế (thường rất đáng ngờ), mà là tất cả mọi thứ về giới công nghệ thông tin và công nghệ cao trong hình dung của những người lớn tuổi. Các gian hàng chia theo khu vực tràn ngập những thiết kế công nghệ cao khó chịu và kỳ cục, chẳng hạn như những phương tiện kỳ quái không thể sử dụng để đi lại, màn hình tương tác và nhiều yếu tố thực tế tăng cường (AR) ở khắp nơi. 

Dường như cách thiết kế các điểm trưng bày là thành quả của trí tuệ nhân tạo (AI) được sử dụng tùy tiện, như thể các nhà thiết kế chỉ yêu cầu AI kết hợp các yếu tố đặc trưng của từng vùng miền với các yếu tố công nghệ cao. Có lẽ chính quyền đã yêu cầu tất cả các bên tham gia nhấn mạnh vào công nghệ và tính hiện đại. Ngay cả những vùng không sản xuất các thiết bị điện tử và không có văn phòng đại diện của các “ông lớn” về công nghệ thông tin cũng không phải là ngoại lệ.

Các thống đốc, ngôi sao nhạc pop, người dẫn chương trình tin tức liên bang - tất cả đều đang tích cực lôi kéo người dân Moskva và du khách ở thủ đô đến triển lãm. Mục tiêu rất rõ ràng: Trước cuộc bầu cử, người Nga phải bị thuyết phục rằng Tổng thống Putin đã biến Liên bang Nga thành một quốc gia phát triển, công nghệ cao; người dân bắt đầu có cuộc sống tốt hơn và cơ sở hạ tầng hiện đã gần đạt mức lý tưởng. Mặt khác, đối với khán giả lớn tuổi, một sự kiện quy mô lớn sẽ gợi lên sự liên tưởng đến VDNKh của thời kỳ Liên Xô.

Các chiến dịch tranh cử trước đây của ông Putin chưa từng có những dự án cơ sở hạ tầng tốn kém như vậy - trên thực tế, dự án lần này gần như chẳng khác nào dựng nên cả một đất nước. Ngân sách của chương trình “Nước Nga” vẫn chưa được công bố, nhưng rõ ràng là việc chuẩn bị một khu vực rộng lớn với nhiều gian hàng, tổ chức triển lãm trong 4 tháng, xây dựng chủ đề riêng cho mỗi ngày và theo các ngày lễ sẽ tiêu tốn vài tỷ ruble. Tuy nhiên, Chính quyền Putin không bận tâm đến số tiền này - ngay cả khi thực tế là chi tiêu xã hội từ ngân sách liên bang đã bắt đầu bị cắt giảm.

Bức tranh toàn Nga

Một cách khác để thu hút cử tri tham gia bỏ phiếu là tìm đến một cách thức mới, chưa từng có - các cuộc thi và xổ số. Trước đây, cách này đã được thử nghiệm như một sự bổ sung nhỏ cho chiến dịch ở một số khu vực nhất định, thu hút cử tri tham gia bỏ phiếu bằng các giải thưởng. Giờ đây phương pháp này sẽ đạt được quy mô liên bang thực sự.

Cuộc thi toàn quốc kéo dài nhiều tháng sẽ có tên là “Gia đình chúng tôi là vậy”. Hình thức sẽ giống như một chương trình truyền hình dành cho cả gia đình. Các nhiệm vụ nhằm giáo dục truyền thống và tinh thần yêu nước trong cuộc thi (chẳng hạn như vẽ nên biên niên sử gia đình) sẽ xen kẽ với những nhiệm vụ mang tính giải trí - ví dụ như nấu các món ăn theo công thức của các ngôi sao. Theo dữ liệu chính thức, hàng trăm nghìn người đã đăng ký tham gia cuộc thi.

Ban tổ chức hứa hẹn những giải thưởng ấn tượng: 30 giấy chứng nhận nhà ở trị giá 5 triệu ruble mỗi tờ, 300 chuyến đi vòng quanh nước Nga và rất nhiều giải thưởng nhỏ hơn. Như trường hợp của triển lãm “Nước Nga”, các ngôi sao nhạc pop đã tham gia quảng bá cho chương trình “Gia đình chúng tôi là vậy”, chẳng hạn như Dmitry Malikov và Sergey Zhukov, những người nằm trong ban giám khảo cuộc thi. Các trường học và các cơ quan chính phủ khác cũng tích cực phổ biến thông tin (kể cả trên các trang của họ trên mạng xã hội).

Ông Kiriyenko cũng tích cực tham gia vào công việc của ban tổ chức. Và đơn vị điều hành bốc thăm là nền tảng “Nước Nga - Miền đất cơ hội”, nơi tổ chức các cuộc thi và diễn đàn thanh niên của Điện Kremlin. Và điều này không phải ngẫu nhiên, xét đến các mục tiêu chính trị của cuộc thi - duy trì sự “lạc quan xã hội”, chứng tỏ rằng Nga không quan tâm đến chiến tranh và các biện pháp trừng phạt, cũng như thể hiện sự sẵn sàng của chính phủ trong việc hỗ trợ tài chính cho người dân, đồng thời nhắc nhở họ về những giá trị truyền thống.

Một sự kiện như vậy thực sự có thể làm tăng lòng trung thành của một số cử tri - những người tham gia cuộc thi, bạn bè và người thân của họ. Và nó có thể mang lại hy vọng chiến thắng trong tương lai.

Thời gian diễn ra chương trình “Gia đình chúng tôi là vậy” lại trùng với thời điểm tranh cử tổng thống: Cuộc thi sẽ bắt đầu vào ngày 4/11 (ngày khai mạc triển lãm tại VDNKh) và kéo dài đến giữa tháng 4.

Một sự kiện quy mô lớn khác cũng cần được xem xét dưới góc độ tương tự - Lễ hội Thanh niên thế giới, dự kiến được tổ chức vào đầu tháng 3 tại khu liên hợp giáo dục Sirius gần Sochi. Trang web của sự kiện tuyên bố đây sẽ là "sự kiện dành cho giới trẻ lớn nhất thế giới". Và trong trường hợp này, ban tổ chức lễ hội cũng do ông Kiriyenko đứng đầu.

Danh sách các dự án của Điện Kremlin không chỉ giới hạn ở những điều nói trên. Ví dụ, cấp dưới của ông Kiriyenko cũng giám sát chương trình văn hóa: Mùa Đông này, các nghệ sĩ và nhà hát nhà nước trung thành với chính quyền sẽ đi lưu diễn đến các vùng của Nga.

Những sự kiện “nền” như vậy chưa từng diễn ra trong các chiến dịch tranh cử trước đây của ông Putin vào năm 2012 và 2018. Trong cuộc bầu cử gần đây nhất, Tổng thống và Điện Kremlin đã cố gắng sử dụng chủ đề tình nguyện, nhưng nó chưa bao giờ thực sự gây chú ý. Phong trào của các ngôi sao nhạc pop và thể thao cũng chưa thực sự nổi bật và không tổ chức các sự kiện lớn. Ngày hội Thanh niên và sinh viên thế giới diễn ra vào giữa mùa Thu năm 2017, nhưng không gây được nhiều chú ý và đến khi cuộc bầu cử diễn ra vào tháng 3/2018 thì đã hoàn toàn bị lãng quên.

Vì vậy, khoảnh khắc đáng nhớ nhất trong chiến dịch tranh cử trước đây của ông Putin chính là đoạn phim hoạt hình có tên lửa bay về phía Mỹ. Ông Putin đã chiếu những đoạn phim này trong bài phát biểu của ông trước Quốc hội Liên bang - một bài phát biểu thay thế chương trình bầu cử (khi đó tổng thống và êkíp của ông không cần xây dựng chương trình bầu cử).

Trước đó, vào năm 2012, Điện Kremlin đã dựa vào Mặt trận Nhân dân Toàn Nga và một dự án với “những người đáng tin cậy”, được quảng bá chủ yếu trên TV. Hồi đó, không hề có bất kỳ cuộc triển lãm thành tựu trị giá hàng tỷ USD nào.

6 năm trước cũng như 12 năm trước, ông Putin đều sử dụng công thức đã được thử nghiệm ở các cấp chính quyền khác nhau: “Tôi bận công việc, đó là cách tuyên truyền tốt nhất, những thứ còn lại là không cần thiết”. Thật khó có thể đánh giá xem chiến thuật này thực sự thành công đến mức nào. Xét cho cùng, có sự khác biệt lớn trong các yếu tố đóng vai trò then chốt trong các cuộc bầu cử ở Nga - thiếu sự cạnh tranh thực sự, cử tri phụ thuộc vào chính quyền, việc “sửa chữa” kết quả bỏ phiếu... Chính những điều này đã đảm bảo sự thành công của các ứng cử viên quyền lực và ông Vladimir Putin là đại diện chính của họ.

Mô phỏng cấp độ mới

Có vẻ như tình hình hiện giờ cũng không thay đổi. Putin được dự đoán sẽ không gặp phải vấn đề gì trong cuộc bầu cử. Các phương pháp huy động doanh nghiệp và hành chính ngày càng được cải thiện, đặc biệt là với việc áp dụng bỏ phiếu điện tử. Vẫn không có bất kỳ thảo luận nào về cạnh tranh thực sự, và những chiêu bài dưới các hình thức như triển lãm thành tựu vẫn có thể hữu ích.

Vì vậy, không có lý do nào liên quan đến bầu cử để phải tổ chức các sự kiện, dự án tốn kém. Tuy nhiên, Chính quyền Putin đang xây dựng một chiến dịch phù hợp với tất cả các quy tắc của bầu cử cạnh tranh. Nghịch lý là Điện Kremlin đang cố tình chính trị hóa xã hội bằng cách thu hút sự chú ý của xã hội vào cuộc đua bầu cử.

Người Nga coi hoạt động này là nỗ lực trước bầu cử của chính quyền để giành được sự ưu ái của họ. Tuy nhiên, trên thực tế, các nhà quản lý chính trị không cố gắng vì xã hội Nga mà chỉ vì một người.

Êkíp chính trị của ông Sergei Kiriyenko từ lâu đã biến chính trị hệ thống của Nga thành một tập hợp các sự kiện, và bản thân ông cũng trở thành người tổ chức sự kiện cho Tổng thống Vladimir Putin. Trong một thời gian dài, những sự kiện này chưa đủ mang tính nền tảng: Các tình nguyện viên và nhà hoạt động tham gia các cuộc thi và đôi khi được xuất hiện trước mặt tổng thống, tại các địa điểm thông thường.

Các sự kiện kéo dài nhiều tháng để chuẩn bị cho chiến dịch năm 2024 đã được nâng lên một tầm cao mới. Cơ sở vật chất được bổ sung bằng thực tế ảo. Triển lãm “Nước Nga” là sự mô phỏng một đất nước hiện đại, công nghệ tiên tiến và yêu nước. Các lễ hội và cuộc thi dành riêng cho bầu cử mô phỏng một chiến dịch bầu cử thực sự.

Kiriyenko và cấp dưới biết rõ rằng Putin thích những thứ “giả” công nghệ cao. Người đứng đầu Sberbank, German Gref, thường cho Tổng thống xem những thiết bị kỳ lạ, mà tính hữu dụng của chúng rất đáng nghi ngờ, nhưng lại có vẻ ngoài phù hợp với hình dung của những người cao tuổi bình thường ở Nga về một tương lai công nghệ cao. Cách trang trí của khán đài diễn đàn tại VDNKh cũng được thiết kế theo tinh thần tương tự. Ông Putin có thể đến tham dự triển lãm và trải nghiệm nước Nga tươi đẹp trong tương lai. Ngoài ra, Tổng thống sẽ có cảm giác của một chiến dịch bầu cử thực sự.

Lý do biện minh cho việc chi tiền tổ chức nhiều sự kiện sẽ không chỉ là mong muốn làm hài lòng một khách hàng duy nhất, mà còn là hợp lý hóa các chỉ số ủng hộ cực kỳ cao dành cho ông Putin: Người dân nhìn vào những thành tựu, nhận giải thưởng trong các cuộc thi và vì vậy họ đã bỏ phiếu. Trong ngắn hạn, kịch bản hợp lý hóa này có thể thực sự có hiệu quả.

Một vấn đề khác là điều gì sẽ xảy ra sau cuộc bầu cử. Năm 2018, chính quyền đã phụ sự mong đợi của người dân: Họ tuyên bố cải cách lương hưu, mặc dù trước cuộc bầu cử, ông Putin đã phủ nhận khả năng đó bằng mọi cách có thể. Giờ đây, Điện Kremlin đang thu hút sự chú ý của người Nga bằng nhiều sự kiện khác nhau, đánh lạc hướng họ khỏi các vấn đề kinh tế và tin đồn về khả năng huy động quân sự. Tuy nhiên, nếu việc huy động vẫn được công bố sau cuộc bầu cử và nền kinh tế thậm chí còn trở nên tồi tệ hơn, thì hiệu ứng lạc quan xã hội được thể hiện trong chiến dịch tranh cử sẽ nhanh chóng biến mất./.
 

Thoibaovietuc.com/Nguồn carnegieendowment.org