Tuần báo ‘L'Obs’ của Pháp giật dòng tựa đề “Israel-Hamas: Cuộc chiến trí thông minh nhân tạo (AI) quy mô lớn đầu tiên”, trong đó cho rằng quân đội Israel dùng thuật toán để gia tăng oanh kích Gaza, còn Hamas làm giả hình ảnh, video trong cuộc chiến thông tin. Phía Israel tương đối cởi mở khi cho biết nhờ sự trợ giúp của AI, họ đã nhận diện được 12.000 mục tiêu kể từ đầu cuộc xung đột.
        

Còn Tạp chí “+972” nói thêm rằng phần mềm Habsora dựa trên dữ liệu hình ảnh vệ tinh kết hợp với thông tin tình báo để xác định vị trí nhà riêng của các thành viên Hamas hay tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) để oanh kích. Đại tá Yoav phụ trách AI của đơn vị 8200 thuộc tình báo Israel hồi tháng 2 khẳng định nhờ công cụ này, Israel có thể xác định vị trí những phần tử nguy hiểm chỉ trong vài giây thay vì hàng trăm giờ đồng hồ. Trong khi đó, Hamas đã dùng AI để ra tạo vô số hình ảnh giả tung lên mạng xã hội để gây ảnh hưởng.          
         

‘The Economist’ cho rằng cuộc chiến cuối cùng sắp diễn ra khi quân đội Israel đã tiến vào phía Nam Gaza và những cuộc tấn công ở Khan Younis dữ dội chưa từng thấy. Mục tiêu của Israel là tiêu diệt năng lực quân sự của Hamas cũng như khả năng quản lý Gaza. Khan Younis, thành phố lớn nhất Nam Gaza còn là nơi sinh trưởng của hai thủ lãnh Hamas, Yahya Sinouar và Mohammed Deif.
        

Về mặt công khai, các nhà lãnh đạo vẫn tuyên bố chiến dịch không giới hạn thời gian, nhưng khi nói riêng họ nhìn nhận việc tiến về Khan Younis có thể là giai đoạn cuối, sau đó Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sẽ tiến hành những đợt oanh kích ngắn hơn. Sự ủng hộ của quốc tế giảm dần theo con số thiệt hại về thường dân và mặc dù Israel nói rằng khoảng 1/3 số thường dân thiệt mạng là do Hamas, nhưng điều này đã không thuyết phục được đồng minh Mỹ.
          

Chính phủ Benjamin Netanyahu cũng chịu áp lực từ nền kinh tế, cần thu hẹp quy mô chiến tranh để đa số trong 360.000 quân nhân dự bị quay về làm việc. Nhưng một số cực hữu đe dọa rút khỏi liên minh nếu chấm dứt chiến dịch trên bộ quá sớm. Trong khi đó gia đình của 138 con tin đòi hỏi thương lượng với Hamas. Quân đội Israel hoàn toàn ý thức rằng có những mong đợi xung đột với nhau. Chính giới và hầu hết người dân Israel muốn tiêu diệt Hamas, thân nhân con tin muốn đưa được họ về, đồng minh các nước muốn có ít nạn nhân Palestine hơn và chấm dứt chiến tranh. Thủ tướng Israel đang tìm cách tránh phải chọn lựa giữa những mục tiêu khác biệt này.
        

Trong khi đó, phe Hezbollah ở Liban tiếp tục bắn tên lửa và cho drone tấn công vào miền Bắc Israel, dân quân Houthi tấn công các tàu hàng của Israel ở Biển Đỏ, tất cả đều do Iran đứng sau. Lực lượng này đã nhận được một lượng lớn tên lửa chống hạm và drone từ Iran. ‘Le Monde’ dẫn nguồn Đô đốc Pháp Alain Oudot de Dainville cảnh báo về nguy cơ cuộc xung đột Gaza mở rộng trên biển.
         

‘Le Point’ mỉa mai việc cho đến cách đây không lâu, các chính khách và bình luận gia vẫn ảo tưởng rằng Vladimir Putin là “đồng minh” chống khủng bố Hồi giáo. Mặc dù thường xuyên gọi những nhà đối lập dù ôn hòa nhất là “khủng bố”, chế độ Putin lại chưa hề dùng từ này để chỉ Hamas. Dù không thể chứng minh Điện Kremlin trực tiếp liên quan qua việc cung cấp tên lửa chống tăng có laser dẫn đường Kornet, nhưng hàng triệu USD đã được chuyển cho Hamas trước cuộc tấn công thông qua sàn giao dịch tiền điện tử Garantex của Nga. Báo chí nhà nước và mạng xã hội Nga thi nhau lan tỏa những tuyên truyền của Hamas. Theo Le Point, chế độ Putin có bốn lý do để gây rối loạn thêm tại Cận Đông là đẩy sự chú ý khỏi cuộc xâm lược Ukraine, khoét sâu chia rẽ trong công luận phương Tây, giúp giá dầu tăng và lôi kéo các nước Arab-Hồi giáo.
        

Trả lời ‘L’Express’, nhà sử học Niall Ferguson cho rằng có rủi ro xảy ra Chiến tranh Thế giới thứ ba. Trung Đông, xung đột Mỹ-Trung, Putin và khả năng Donald Trump quay lại là những thách thức địa chính trị cho phương Tây. Theo ông Ferguson, Trung Đông bất ổn vì nhiều lý do. Israel chú tâm vào những vấn đề nội bộ, chính quyền nới lỏng áp lực lên Iran và Tehran lo ngại khi Saudi Arabia xích lại gần Israel. Kể từ ngày 7/10, Saudi Arabia, UAE và Qatar tuy chỉ trích Israel nhưng trong thâm tâm, các chính phủ vùng Vịnh đều cảnh giác trước người Palestine, rất ghét những tổ chức khủng bố. Họ nhìn Israel như một đối tác tiềm năng trong việc hiện đại hóa nền kinh tế và có thể sắp tới sẽ nối lại đối thoại.
        

Ngày 8/12, Mỹ đã phủ quyết yêu cầu của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) về việc đình chiến nhân đạo ngay lập tức giữa Israel với Hamas ở Gaza. Quyết định phủ quyết này đã cô lập Washington về mặt ngoại giao khi bảo vệ đồng minh của mình. 13 thành viên đã bỏ phiếu ủng hộ một dự thảo nghị quyết ngắn gọn do UAE đưa ra, trong khi Anh bỏ phiếu trắng. Cuộc biểu quyết diễn ra sau khi Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres có động thái hiếm thấy ngày 6/12 chính thức cảnh báo hội đồng gồm 15 thành viên về mối đe dọa toàn cầu từ cuộc chiến kéo dài hai tháng nay.
         

Phó Đại sứ UAE tại LHQ Mohamed Abushahab đã chất vấn Hội đồng về thông điệp mà họ muốn gửi đến người dân Palestine là gì nếu không thể đoàn kết đằng sau lời kêu gọi dừng các cuộc oanh tạc không ngừng nghỉ vào Gaza.
         

Mỹ và Israel phản đối đình chiến vì họ tin rằng điều này sẽ chỉ có lợi cho Hamas. Thay vào đó, Washington ủng hộ việc tạm dừng giao tranh để bảo vệ thường dân và tạo điều kiện thả thêm các con tin bị Hamas bắt giữ trong cuộc tấn công ngày 7/10.
          

Phó Đại sứ Mỹ tại LHQ Robert Wood nói trước Hội đồng rằng dự thảo nghị quyết là một văn bản không cân bằng và ‘xa rời thực tế.’ Ông Wood nói: “Mặc dù Mỹ ủng hộ mạnh mẽ một nền hòa bình lâu dài mà trong đó cả người Israel và người Palestine đều có thể sống trong hòa bình và an ninh, nhưng chúng tôi không ủng hộ lời kêu gọi của nghị quyết này về một cuộc đình chiến không bền vững vốn chỉ sẽ gieo mầm cho một cuộc chiến tiếp theo”.
          

Mỹ đã đề nghị những sửa đổi đáng kể đối với dự thảo nghị quyết, bao gồm cả việc lên án các cuộc tấn công của Hamas vào miền Nam Israel ngày 7/10 mà Israel cho biết đã giết chết 1.200 người và khiến 240 người bị bắt làm con tin.
          

Trong khi đó, Đại sứ Anh tại LHQ Barbara Woodward cho biết Anh bỏ phiếu trắng vì nghị quyết không lên án Hamas.
        

Trước đó, ‘Le Monde’ đã chú ý đến việc Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres đã lần đầu tiên viện dẫn “điều 99 của Hiến chương LHQ”, báo động chiến sự hiện nay ở Gaza đang thách thức nghiêm trọng “hòa bình và an ninh quốc tế”.
        

Vì sao việc viện dẫn “điều 99” lại là một quyết định “rất nghiêm trọng”? Theo Tổng Thư ký LHQ từ 1953-1961, Dag Hammarskjold, điều khoản này cho phép “biến Tổng Thư ký từ một quan chức hành chính trở thành một con người có thẩm quyền chính trị đặc biệt”. Điều 99 cho phép Tổng Thư ký trực tiếp gây áp lực để HĐBA có quyết định xứng tầm với cuộc xung đột trầm trọng hiện nay ở Gaza.
        

Theo một nhà ngoại giao, thành viên HĐBA, việc kích hoạt điều 99 sẽ không dẫn đến kết quả gì trong một thế giới phân cực cao độ như hiện nay và điều này sẽ gây thất vọng. Tuy nhiên, ‘Le Monde’ cũng ghi nhận việc quyết định của Tổng Thư ký đã đẩy Mỹ, đồng minh của Israel, vào thế bị cô lập. Trả lời ‘Le Monde’, một nhà ngoại giao Trung Đông hy vọng quyết định này của Tổng Thư ký LHQ sẽ buộc cộng đồng quốc tế phải “đối diện với sự thật” về tính chất nghiêm trọng của khủng hoảng này./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn RFI, TNHK, vna