Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm thứ Tư tuần này cho biết Hoa Kỳ, Anh và Úc không nên thúc đẩy hợp tác tàu ngầm hạt nhân cho đến khi cộng đồng quốc tế đạt được sự đồng thuận về các biện pháp bảo vệ và các vấn đề khác.

Úc, Anh và Hoa Kỳ đã nhất trí hợp tác chuyển giao một hạm đội gồm tám tàu ​​ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân và được trang bị vũ khí thông thường cho Úc vào năm 2050 theo chương trình AUKUS của họ.

Người phát ngôn Bộ ngoại giao Lin Jian cho biết chương trình này làm suy yếu những nỗ lực duy trì hòa bình và an ninh khu vực.

Ông Lin Jian cho hay, Trung Quốc đã ghi nhận các báo cáo. Hợp tác tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân AUKUS gây tổn hại đến các nỗ lực duy trì hòa bình và an ninh của khu vực. Hoa Kỳ, Anh và Úc thành lập AUKUS để thúc đẩy hợp tác về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân và các công nghệ quân sự tiên tiến khác. Các động thái này làm trầm trọng thêm cuộc chạy đua vũ trang, phá hoại chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân quốc tế, kích động chính trị khối và đối đầu quân sự và gây tổn hại đến hòa bình và ổn định của khu vực. Trung Quốc và các nước liên quan trong khu vực đã nhiều lần bày tỏ mối quan ngại nghiêm trọng và phản đối mạnh mẽ.

Hợp tác tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân AUKUS vi phạm mục đích và đối tượng của Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT). Hợp tác này bao gồm việc chuyển giao các lò phản ứng tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân và một lượng lớn urani làm giàu cao cấp vũ khí từ các quốc gia có vũ khí hạt nhân sang một quốc gia không có vũ khí hạt nhân, tạo nên rủi ro phổ biến vũ khí hạt nhân nghiêm trọng. Hệ thống bảo vệ hiện tại của IAEA không thể áp dụng các biện pháp bảo vệ hiệu quả đối với vấn đề này và có nhiều tranh cãi về việc giải thích và áp dụng các điều khoản bảo vệ có liên quan.

Trung Quốc kêu gọi cộng đồng quốc tế nghiêm túc xem xét tác động của hợp tác tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân AUKUS đối với thẩm quyền và hiệu quả của NPT, cũng như tác động tiêu cực của nó đối với chế độ bảo vệ của IAEA. Cộng đồng quốc tế cần tiếp tục thúc đẩy quá trình liên chính phủ và giải quyết mối quan ngại của thế giới về các vấn đề pháp lý và kỹ thuật liên quan đến hợp tác thông qua IAEA, quá trình đánh giá NPT và các nền tảng khác. Cho đến khi cộng đồng quốc tế đạt được sự đồng thuận về các biện pháp bảo vệ và các vấn đề khác, Hoa Kỳ, Anh và Úc không nên tiếp tục hợp tác tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân của họ./.