Vụ tấn công khủng bố ở Bondi với thủ phạm sở hữu súng hợp pháp đã làm rung chuyển nước Úc, quốc gia từng là hình mẫu toàn cầu về kiểm soát súng. Phân tích từ The Guardian cho thấy một thực tế trái ngược: số súng trong cộng đồng đang ở mức cao kỷ lục, luật lệ thiếu đồng bộ và những lỗ hổng đáng lo ngại.

Vụ tấn công khủng bố kinh hoàng tại bãi biển Bondi không chỉ là một cú sốc về an ninh mà còn là một hồi chuông cảnh tỉnh cho câu chuyện kiểm soát súng đạn tại Úc. Sự kiện này đặt một dấu hỏi lớn lên hình ảnh của Úc - quốc gia từng được thế giới ngưỡng mộ như một "chuẩn mực vàng" về quản lý súng chặt chẽ sau thảm kịch Port Arthur năm 1996.

Khi đó, dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng John Howard, Úc đã thực hiện một cuộc cải cách lịch sử: cấm hoàn toàn súng trường bán tự động và súng ngắn bán tự động, thực hiện chương trình mua lại súng quy mô lớn với gần 700.000 khẩu bị tịch thu, và siết chặt các điều kiện cấp phép. Những biện pháp này đã giúp giảm đáng kể các vụ xả súng hàng loạt và được nghiên cứu quốc tế ca ngợi.

Tuy nhiên, gần ba thập kỷ sau, báo The Guardian chỉ ra một thực tế đáng báo động: số lượng súng trong cộng đồng tính theo đầu người hiện nay thậm chí còn cao hơn so với thời điểm ngay sau Port Arthur. Theo số liệu, hiện có hơn 4 triệu khẩu súng đang được lưu hành hợp pháp tại Úc, gần gấp đôi con số năm 2001. Ước tính khoảng 2.000 khẩu súng mới vẫn được đưa vào cộng đồng một cách hợp pháp mỗi tuần.

Thông tin nghi phạm trong vụ Bondi là một người đàn ông 50 tuổi sở hữu sáu khẩu súng hợp pháp càng làm dấy lên lo ngại về các kẽ hở. Các chuyên gia và nhà vận động kiểm soát súng được The Guardian dẫn lời cho rằng, khung pháp lý "hình mẫu" của Úc đã bị xói mòn bởi sự thiếu đồng bộ. Một hệ thống đăng ký súng đạn quốc gia thống nhất, từng là hứa hẹn trọng tâm của cải cách năm 1996, cho đến nay vẫn chưa được thực hiện. Thay vào đó, là một mạng lưới phức tạp các luật lệ khác nhau giữa tám tiểu bang và vùng lãnh thổ, được quản lý với các mức độ nghiêm ngặt không nhất quán.

Bên cạnh đó, những thách thức mới như công nghệ in 3D cho phép chế tạo vũ khí tại nhà, hay sự trỗi dậy của các phong trào chống chính phủ cực đoan, đang đặt ra những bài toán phức tạp mà khung pháp lý cũ có thể chưa đủ sức ứng phó.

Trong bối cảnh đó, một số tiểu bang đang nỗ lực tự thắt chặt luật. Tây Úc được xem là hình mẫu mới khi gần đây thông qua các quy định hạn chế số súng một người được sở hữu, bắt buộc kiểm tra sức khỏe tâm thần định kỳ và siết chặt việc lưu trữ đạn dược. Giới chức bang này kỳ vọng các bang khác sẽ học theo.

Thảm kịch Bondi, vì thế, không chỉ là một sự kiện bi thảm đơn lẻ. Nó đang buộc nước Úc phải nhìn thẳng vào một sự thật: danh hiệu "chuẩn mực vàng" có nguy cơ chỉ còn là quá khứ nếu không có một cuộc đại tu mới đối với chính sách kiểm soát súng, nhằm đối phó với thực tế số súng gia tăng và những mối đe dọa an ninh phức tạp của thế kỷ 21.

Phân tích dựa trên thông tin và báo cáo từ The Guardian./.