Theo đài Sputnik, mới đây, trong chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Quảng Tây (Trung Quốc), một nội dung đáng chú ý là lãnh đạo Tập đoàn Đường sắt và Tập đoàn Xây dựng Điện lực Trung Quốc muốn tham gia xây dựng đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Đáng chú ý, tại Việt Nam, Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc từng là tổng thầu thi công dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến số 2 Cát Linh - Hà Đông. Nay tập đoàn này mong muốn tham gia đầu tư xây dựng các dự án đường sắt nằm trong Quy hoạch đã được Chính phủ Việt Nam phê duyệt, trong đó có tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
 

Dự kiến, điểm đầu của tuyến sẽ kết nối đường sắt Hà Khẩu (Trung Quốc) tại Lào Cai, đi theo hướng Đông qua các tỉnh, thành: Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng và kết thúc tại cảng Cái Lân (Quảng Ninh). Tuyến đường sắt mới này được đề xuất quy hoạch là khổ ray 1.435 mm, đi qua 41 ga.

Tuyến đường sắt dài hơn 441 km được quy hoạch đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, đang được Cục Đường sắt Việt Nam lấy ý kiến để hoàn thiện báo cáo cuối kỳ trình các cấp có thẩm quyền xem xét. Dự án này được kỳ vọng góp phần thúc đẩy hợp tác trong hai hành lang kinh tế “Côn Minh-Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng”; “Nam Ninh-Lạng Sơn-Hà Nội-Hải Phòng” và “vành đai kinh tế Vịnh Bắc Bộ”, tăng cường hợp tác kinh tế thương mại giữa hai nước Việt Nam- Trung Quốc.

TS. Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông vận tải, cho rằng thay vì đổ quá nhiều ngân sách vào đường bộ, Việt Nam cần tập trung vào phát triển đường sắt. Định hướng kết nối đường sắt với các cảng biển cũng là đúng đắn. TS. Thủy nhìn nhận: “Việt Nam nên học Lào. Một lượng lớn hàng hóa Việt Nam vận chuyển sang Trung Quốc vẫn nhờ tuyến của Lào. Dù chúng ta có lịch sử trăm năm ngành đường sắt, nhưng do chiến lược kém nên đã lạc hậu so với Lào. Nếu tiếp tục bỏ bê thì đây là điều đáng tiếc”.

Ở đây cũng cần tính đến lợi ích thu lại là gì? Với số tiền lớn bỏ ra đầu tư như vậy, Trung Quốc hay Việt Nam sẽ là nước hưởng lợi hơn? Trong bối cảnh hiện nay, Bộ Giao thông Vận tải nên tập trung cải tổ ngành đường sắt, đánh giá quy hoạch tổng thể, chứ không nên làm từng đoạn. Cần ưu tiên phát triển mạng lưới “xương sống” đường sắt Bắc – Nam, rồi tính đến việc mở rộng, nhằm tránh lãng phí.

Bài học từ tuyến Cát Linh – Hà Đông

Dự án nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng là thỏa thuận giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Trung Quốc. Năm 2018, với sự hỗ trợ vốn ODA của Trung Quốc, Công ty đường sắt phía Trung Quốc đã thực hiện lập quy hoạch tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng kết nối với Trung Quốc. Theo tính toán từ phía Trung Quốc vào năm 2018, tổng mức đầu tư lên đến 100 nghìn tỷ đồng (khoảng 4,3 tỷ USD). Con số này chưa bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng, lãi suất, trượt giá...

Tuy nhiên, theo quy hoạch năm 2023, tổng mức đầu tư khoảng 10 - 11 tỷ USD (tương đương 240 - 260 nghìn tỷ đồng). Mức đầu tư này là khá lớn và dự án nằm trong danh mục huy động vốn đầu tư nước ngoài. Ở đây, cần nhìn từ thực tế, khi nhiều dự án giao thông tại Việt Nam còn đang treo vốn, chậm tiến độ thì liệu đầu tư vào tuyến đường sắt này có khả thi?

TS. Nguyễn Xuân Thủy cũng nhấn mạnh, bài học về tuyến đường sắt Cát Linh – Hà Đông còn đó. Đây là lời cảnh tỉnh “đắt giá” khi muốn triển khai các dự án đường sắt với nhà thầu Trung Quốc. Cần cẩn trọng với các nhà tư vấn được tài trợ, vì họ thường đưa ra phương án có lợi cho bên bỏ tiền. Chuyên gia Nguyễn Xuân Thủy nhấn mạnh: “Đối với tuyến đường sắt được đề xuất này cần phải tính toán kỹ, quy hoạch kỹ, có tham khảo ý kiến chuyên gia, người dân. Vẫn có thể hợp tác với đối tác Trung Quốc, nhưng cần lưu ý đối tác có năng lực, kỹ năng và đạo đức hợp tác”./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn Sputnik