Một cuộc chạy đua vũ trang lớn đang diễn ra trên khắp khu vực Châu Á - Thái Bình Dương khi các quốc gia, trong đó có Úc, gia tăng chi tiêu quốc phòng nhằm đối phó với sức mạnh quân sự ngày càng vượt trội và hành động quyết đoán từ Trung Quốc.

Theo dự báo của Defense One – tổ chức phân tích quốc phòng có trụ sở tại Hoa Kỳ – chi tiêu quân sự của khu vực kéo dài từ Ấn Độ đến Nhật Bản sẽ tăng từ 800 tỷ USD vào năm 2024 lên hơn 1.100 tỷ USD vào năm 2029. Nguyên nhân chính là do Trung Quốc không ngừng mở rộng kho vũ khí hiện đại, bao gồm tàu chiến và máy bay, trong khi các nước nhỏ hơn buộc phải tăng tốc hiện đại hóa lực lượng quốc phòng để đảm bảo an ninh.

“Trung Quốc là yếu tố cốt lõi thúc đẩy sự tăng trưởng nhanh chóng của thị trường quốc phòng Châu Á - Thái Bình Dương và tiếp tục giữ vai trò dẫn dắt khu vực nhờ ngân sách quốc phòng lớn thứ hai thế giới,” Defense One nhận định trong báo cáo Global Snapshot.

“Tốc độ phát triển và tác động chiến lược của Trung Quốc đang tạo ra hiệu ứng lan tỏa sâu rộng đối với các quốc gia khác trong khu vực.”

Trung Quốc chiếm gần một nửa chi tiêu quốc phòng khu vực
 

Với 365 tỷ USD dành cho quốc phòng trong năm 2024, Trung Quốc chiếm gần 50% tổng ngân sách quân sự của toàn khu vực. Đáng chú ý, Defense One cho rằng con số thực tế có thể cao hơn nhiều so với số liệu chính thức mà Bắc Kinh công bố, bởi các khoản chi cho nghiên cứu, phát triển công nghệ quân sự và các thương vụ vũ khí lớn thường không được đưa vào báo cáo công khai.

Trong khi đó, Úc chỉ chi 58,3 tỷ USD cho quốc phòng trong năm nay, nhưng dự kiến ngân sách này sẽ tăng lên 76,5 tỷ USD/năm vào năm tài khóa 2033-34. Úc hiện cũng đang cùng New Zealand theo dõi sát sao các tàu chiến Trung Quốc vừa quay trở lại vùng biển phía đông Hobart sau khi hoàn thành đợt tập trận bắn đạn thật trên Biển Tasman.

Nhật Bản và các nước trong khu vực tăng tốc củng cố quốc phòng
 

Không chỉ Úc, nhiều quốc gia trong khu vực cũng đang tăng cường chi tiêu quân sự. Nhật Bản, từ khi thông qua Kế hoạch Tăng cường Quốc phòng (DBP) vào tháng 12/2022, đã cam kết chi khoảng 43 nghìn tỷ yên (tương đương 476 tỷ USD) trong giai đoạn 2023 - 2027, trung bình 95 tỷ USD mỗi năm. Mục tiêu của Nhật Bản là nâng ngân sách quốc phòng lên mức 2% GDP, gấp đôi mức trần không chính thức lâu nay là 1% GDP.

Defense One nhận định: “Với động thái này, Nhật Bản sẽ tiếp tục là một trong những quốc gia đầu tư quân sự lớn nhất tại Châu Á - Thái Bình Dương cũng như trên thế giới.”

Chính trường Úc lo ngại về nguy cơ an ninh từ Trung Quốc
 

Cuộc chạy đua vũ trang diễn ra trong bối cảnh các lãnh đạo chính trị Úc liên tục cảnh báo về môi trường an ninh ngày càng xấu đi do sự hiện diện quân sự ngày càng dày đặc của Trung Quốc gần các tuyến đường biển quan trọng.

Trong bài phát biểu tại Viện Lowy hôm thứ Năm, Lãnh đạo phe đối lập Peter Dutton cho biết Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang tìm cách “thử thách” phản ứng của Úc thông qua các hoạt động quân sự gần bờ biển nước này. Ông Dutton chỉ trích chính phủ hiện tại vì đã “không được cảnh báo” về đợt triển khai tàu chiến của Trung Quốc trong khi Papua New Guinea lại nhận được thông báo.

“Đây rõ ràng là hành động phô trương sức mạnh và thiếu tôn trọng,” ông Dutton nhấn mạnh, đồng thời cho rằng cuộc tập trận đã phơi bày “sự yếu kém nghiêm trọng trong khả năng phản ứng của chúng ta”.

Phe đối lập kêu gọi lập trường cứng rắn hơn
 

Lãnh đạo đảng Tự do khẳng định nếu đắc cử, ông sẽ theo đuổi lập trường cứng rắn hơn đối với các hành vi gây hấn quân sự từ Trung Quốc.

“Một mối quan hệ song phương lành mạnh giữa Trung Quốc và Úc sẽ mang lại lợi ích cho cả hai bên,” ông nói. “Tuy nhiên, chính phủ Albanese đã nhiều lần né tránh việc lên án các hành động quân sự hung hăng của Trung Quốc, làm tổn hại đến an ninh và sự ổn định trong khu vực.”

Ông Dutton nhấn mạnh: “Chính phủ do tôi lãnh đạo sẽ sẵn sàng và kiên quyết chỉ trích bất kỳ quốc gia nào có hành động đe dọa trật tự an ninh của Châu Á - Thái Bình Dương, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các đối tác cùng chí hướng.”