Từ ngày 30/9/2025, hàng chục nghìn y tá đăng ký Úc chính thức được đào tạo kê đơn thuốc – thay đổi lịch sử giúp giảm thời gian chờ đợi, cắt giảm chi phí nhập viện và mang dịch vụ y tế đến gần hơn với cộng đồng vùng sâu vùng xa.

Hàng chục nghìn y tá đăng ký hành nghề trên khắp nước Úc nay có thể bắt đầu đào tạo để kê đơn thuốc, đánh dấu một trong những cải cách lớn nhất ngành y tế quốc gia trong nhiều thập kỷ. Thay đổi này, hiệu lực từ ngày 30/9/2025 theo tiêu chuẩn mới của Hội đồng Điều dưỡng và Hộ sinh Úc (NMBA), nhằm giải quyết tình trạng thiếu nhân lực, giảm tải cho bác sĩ đa khoa và cải thiện tiếp cận thuốc men, đặc biệt ở vùng nông thôn.

Trước đây, chỉ bác sĩ, nha sĩ, một số dược sĩ và nữ hộ sinh mới được phép kê đơn hợp pháp. Giờ đây, y tá sẽ hỗ trợ kê đơn các loại thuốc ổn định cho bệnh nhân quen dùng, giúp "giải phóng thời gian" cho bác sĩ, theo bà Frances Rice, Trưởng khoa Điều dưỡng Trường Cao đẳng Điều dưỡng Úc. Ví dụ, một bệnh nhân cần gia hạn đơn thuốc dài hạn có thể nhận trực tiếp từ y tá mà không phải chờ lịch hẹn bác sĩ.

Đối với cư dân nông thôn và vùng sâu vùng xa – nơi nhiều người phải chờ lâu hoặc di chuyển xa xôi để mua thuốc thiết yếu – cải cách này như "đột phá". Phó Hiệu trưởng Jane Mills từ Đại học La Trobe nhấn mạnh: "Y tá thường là điểm tiếp xúc đầu tiên ở những khu vực này. Quyền kê đơn giúp tiếp cận điều trị nhanh hơn, tại chỗ, giảm chậm trễ và hành trình dài." Kết quả dự kiến: Giảm số ca nhập viện không cần thiết, tiết kiệm chi phí và duy trì chăm sóc liên tục.

Quy trình kê đơn an toàn và có giám sát

Y tá kê đơn phải hoạt động theo thỏa thuận cụ thể với bác sĩ ủy quyền, quy định loại thuốc và thời điểm kê đơn. Để đủ điều kiện, họ cần: giấy phép hành nghề hiện hành, ít nhất 3 năm kinh nghiệm lâm sàng toàn thời gian, hoàn thành chương trình sau đại học được NMBA phê duyệt, và 6 tháng đào tạo lâm sàng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.

Sau chứng nhận, y tá có thể kê đơn từ thuốc không kê đơn (Schedule 2-3), thuốc theo toa (Schedule 4) đến một số thuốc kiểm soát chặt chẽ như morphin hay fentanyl (Schedule 8) – nhưng chỉ trong phạm vi giới hạn và dưới giám sát. Giáo sư Marie Gerdtz từ Đại học La Trobe cho biết: "Mô hình này đảm bảo y tá được đào tạo bài bản, hợp tác chặt chẽ với bác sĩ, ưu tiên an toàn và tiếp cận dịch vụ."

Giảng viên Corinne Dunningham bổ sung: "Y tá luôn bên bệnh nhân 24/7, hiểu rõ nhu cầu và vượt qua rào cản chăm sóc. Đây là bước tiến tự nhiên để giảm chậm trễ."

Lo ngại và biện pháp cân bằng

Một số chuyên gia, như Chủ tịch Trường Cao đẳng Hoàng gia Úc Michael Wright, lo ngại việc mở rộng có thể ảnh hưởng đến chăm sóc toàn diện nếu thiếu phối hợp. Ông nhấn mạnh: "Cần làm việc nhóm đa ngành dưới sự giám sát bác sĩ để tránh nhầm lẫn hoặc kê đơn không an toàn." Tuy nhiên, bà Dunningham trấn an: "Con đường này có hỗ trợ đầy đủ, đào tạo và quản lý chặt chẽ."

NMBA đã ban hành tiêu chuẩn đăng ký rõ ràng, cùng hướng dẫn hỗ trợ và chương trình cố vấn lâm sàng. Chủ tịch Veronica Casey gọi đây là "thay đổi lớn nhất về quy định điều dưỡng", đặt bệnh nhân lên hàng đầu mà không ảnh hưởng an toàn công cộng.

Triển khai và triển vọng

Vào tháng 1/2025, Hội đồng Công nhận Điều dưỡng và Hộ sinh Úc (ANMAC) công bố tiêu chuẩn giáo dục mới. Bốn nhà cung cấp đã nộp chương trình, dự kiến hàng trăm y tá bắt đầu học đầu 2026, tốt nghiệp giữa năm. Triển khai theo giai đoạn, dưới sự giám sát của Nhóm Giám sát Quốc gia do các giám đốc điều dưỡng NSW và Nam Úc dẫn dắt.

Bà Tanya Vogt, Giám đốc ANMAC, nhận định: "Chương trình trang bị kiến thức kê đơn an toàn, nâng cao tiếp cận chăm sóc chất lượng cho cộng đồng." Bà Dunningham kết luận: "Không ảnh hưởng bác sĩ, mà mở lối tiếp cận thuốc 24/7 ở nơi trước đây khó khăn."

Cải cách này hứa hẹn biến đổi hệ thống y tế Úc, mang lợi ích thiết thực cho hàng triệu bệnh nhân – từ giảm chờ đợi đến chăm sóc kịp thời hơn./.