Các trường đại học Úc đang kêu gọi chính phủ Albanese tham gia quỹ nghiên cứu Horizon Europe trị giá 170 tỷ đô la của châu Âu, trong bối cảnh chính quyền Trump siết chặt kiểm soát giáo dục đại học và sinh viên quốc tế. Sự hợp tác này được xem là cơ hội để Úc củng cố vị thế nghiên cứu toàn cầu và giảm phụ thuộc vào nguồn tài trợ từ Mỹ.

Giám đốc điều hành của Universities Australia, Luke Sheehy, đã đến Brussels để thảo luận với Ủy ban châu Âu và đại sứ Úc Angus Campbell về khả năng tham gia Horizon Europe. Quỹ nghiên cứu kéo dài bảy năm này có ngân sách 95,5 tỷ euro (khoảng 168 tỷ AUD), với sự tham gia của 20 quốc gia ngoài châu Âu như New Zealand, Vương quốc Anh và Canada. Chính phủ Úc vẫn do dự vì chi phí tham gia, ước tính khoảng 33 triệu AUD trong năm năm, dựa trên mức đóng góp của New Zealand. Với 36 tỷ euro (63 tỷ AUD) còn lại đến năm 2027, quỹ này mang lại nguồn lực lớn cho các nhà khoa học Úc trong các lĩnh vực như y tế và môi trường, đặc biệt khi tổng chi tiêu nghiên cứu hàng năm của Úc chỉ dưới 40 tỷ AUD.

Sheehy nhấn mạnh rằng trong bối cảnh địa chính trị thay đổi nhanh chóng, hợp tác với Horizon Europe sẽ giúp Úc tiếp cận nguồn tài trợ lớn và thúc đẩy hợp tác quốc tế. Ông cho rằng Úc cần có mặt tại bàn đàm phán để duy trì vị thế dẫn đầu trong nghiên cứu. Bộ trưởng Thương mại Don Farrell, hiện đang đàm phán thương mại với EU tại Paris, được khuyến khích đưa vấn đề này vào trọng tâm thảo luận, bởi châu Âu rất mong muốn Úc tham gia. Việc tham gia quỹ sẽ xóa bỏ rào cản cho các nhà nghiên cứu Úc khi làm việc với đối tác châu Âu và toàn cầu, mang lại lợi ích cho cả hai bên.

Ngành giáo dục đại học Úc lo ngại về các chính sách của chính quyền Trump, đặc biệt sau khi tài trợ cho hơn sáu trường đại học bị tạm dừng vào tháng 3 với cáo buộc “can thiệp nước ngoài”. Các nhà nghiên cứu nhận tài trợ từ Mỹ phải tuân thủ các ưu tiên chính trị, tránh các chương trình liên quan đến đa dạng, công bằng, hòa nhập và chính sách môi trường. Điều này làm dấy lên lo ngại về sự phụ thuộc vào Mỹ, vốn chiếm 40% cộng tác viên trong các ấn phẩm khoa học vật lý của Úc, bao gồm nghiên cứu về theo dõi bão và vắc-xin mRNA.

Vicki Thomson, Tổng giám đốc điều hành của Nhóm Tám trường đại học hàng đầu Úc và Phó chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp Châu Âu-Úc (EABC), đã vận động hơn một thập kỷ để Úc tham gia Horizon Europe. Bà nhấn mạnh rằng việc hợp tác này là cần thiết để tăng năng suất và bảo vệ Úc trước các xu hướng tiêu cực toàn cầu. Thomson đã chuẩn bị một bản tóm tắt cho Đại sứ Úc tại Mỹ, Kevin Rudd, và sẽ tiếp tục đàm phán với các bên liên quan tại châu Âu.

Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Úc, Giáo sư Chennupati Jagadish, cũng ủng hộ việc tham gia Horizon Europe, cảnh báo về nguy cơ thiếu hụt nghiên cứu do chính sách cắt giảm của Mỹ. Viện Hàn lâm đã triển khai chương trình thu hút nhân tài toàn cầu để tận dụng nguồn lực từ các học giả bị ảnh hưởng. Tham gia Horizon Europe không chỉ mang lại nguồn tài trợ tiềm năng mà còn giúp Úc đa dạng hóa hợp tác nghiên cứu, đảm bảo vị thế trong bối cảnh toàn cầu bất ổn.

Tham gia Horizon Europe là cơ hội để Úc nâng cao năng lực nghiên cứu và đổi mới. Với sự thúc đẩy từ các trường đại học và tổ chức khoa học, chính phủ cần hành động nhanh chóng để tận dụng nguồn lực này, củng cố hợp tác quốc tế và giảm phụ thuộc vào tài trợ từ Mỹ./.