Từ 2026, ngưỡng doanh thu chịu thuế với hộ kinh doanh tại Việt Nam chính thức tăng gấp 5 lần lên 500 triệu đồng/năm, giúp khoảng 90% số hộ được miễn thuế. Tuy nhiên, niềm vui giảm gánh nặng tài chính đi kèm với nỗi lo về thủ tục hóa đơn điện tử, sổ sách và mức xử phạt từ các chủ hộ nhỏ lẻ.

Từ ngày 1/1/2026, hàng triệu hộ kinh doanh cá thể tại Việt Nam sẽ được hưởng một chính sách thuế mang tính hỗ trợ mạnh mẽ. Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua ngày 10/12, ngưỡng doanh thu phải nộp thuế sẽ tăng từ 100 triệu lên 500 triệu đồng/năm, theo thông tin từ VnExpress.

Sự điều chỉnh này được kỳ vọng sẽ tạo ra những tác động kép, vừa giảm áp lực tức thì, vừa đặt ra những bài toán mới về năng lực quản trị cho khu vực kinh tế tư nhân sôi động.

Giảm gánh trực tiếp, kích hoạt tiềm năng

Việc nâng ngưỡng miễn thuế lên 500 triệu đồng được đánh giá là một bước đi thiết thực. Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, ước tính khoảng 2,3 triệu hộ kinh doanh (tương đương 90%) sẽ không phải nộp thuế khi áp dụng ngưỡng mới, và số thu ngân sách dự kiến giảm khoảng 11.800 tỷ đồng mỗi năm, theo VnExpress.

Về mặt tính toán, một hộ có doanh thu 600 triệu đồng/năm hiện phải tính thuế trên 500 triệu đồng (sau khi trừ ngưỡng 100 triệu). Từ năm 2026, họ chỉ phải tính thuế trên 100 triệu đồng còn lại, giúp giảm đáng kể nghĩa vụ tài chính. Điều này khuyến khích các hộ yên tâm kinh doanh, thậm chí mở rộng quy mô mà không lo "chạm ngưỡng" thuế quá sớm.

Niềm vui chưa trọn vẹn với nỗi lo thủ tục và chế tài

Tuy nhiên, phía sau con số ấn tượng là những băn khoăn từ chính các chủ hộ. Anh Hỏa Tuệ Tâm, một chủ hộ kinh doanh tạp hóa tại Hà Nội có doanh thu gần 1 tỷ đồng/năm, chia sẻ với VietNamNet: "Như vậy, số thuế phải nộp được giảm rất nhiều, giúp hộ kinh doanh như chúng tôi yên tâm kinh doanh". Thế nhưng, anh vẫn canh cánh nỗi lo khi doanh thu vượt ngưỡng cao hơn.

"Làm sao để tuân thủ đúng các quy định về chứng từ, sổ sách, xuất hóa đơn điện tử đây, bởi chưa thạo rất dễ bị sai... Bởi nếu sai sẽ bị xử phạt nên tôi rất lo", anh Tâm bày tỏ. Anh mong có khoảng thời gian 1-2 năm được hỗ trợ, thử nghiệm mà không bị xử phạt ngay.

Theo bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, trả lời VietNamNet, về cơ bản hộ kinh doanh có thể yên tâm. Quy định về hóa đơn điện tử vẫn theo Nghị định 70, tức chỉ bắt buộc với hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm. Với hộ doanh thu dưới 3 tỷ, nếu chọn phương pháp tính thuế theo tỷ lệ % doanh thu thì sổ sách cũng khá đơn giản.

Bài toán xử phạt: Cần sự linh hoạt để khuyến khích tuân thủ

Mối quan ngại về mức xử phạt cũng được các chuyên gia lên tiếng. Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật Anvi, cho rằng mức phạt hiện nay là cao so với quy mô doanh thu và thu nhập của hộ kinh doanh. Ông đề xuất các lỗi chậm kê khai ban đầu nên mang tính khiển trách, cảnh cáo với mức phạt nhỏ, thay vì phạt tiền triệu ngay lập tức.

Bà Lê Thị Duyên Hải cũng chỉ ra điểm tích cực: theo Nghị định 310 có hiệu lực từ 16/1/2026, cách tính phạt đã có sự thay đổi. Thay vì cộng dồn tiền phạt từng tờ hóa đơn vi phạm, cơ quan chức năng sẽ coi đó là một hành vi có tình tiết tăng nặng, giúp giảm áp lực đáng kể so với trước.

Việc nâng ngưỡng thuế lên 500 triệu đồng không đơn thuần là một gói hỗ trợ tài chính. Nó là một tín hiệu rõ ràng khuyến khích hoạt động kinh doanh minh bạch, có hóa đơn chứng từ. Thành công của chính sách này sẽ phụ thuộc vào việc triển khai mềm dẻo, với các chương trình hỗ trợ, đào tạo cụ thể từ cơ quan thuế, cùng sự sẵn sàng thích ứng của chính các chủ hộ - những mắt xích quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam./.