Hệ thống trung tâm cai nghiện tư nhân tại Úc đang tồn tại nhiều lỗ hổng đáng lo ngại, từ việc hoạt động thiếu kiểm soát đến việc cung cấp dịch vụ một cách vô trách nhiệm, khiến nhiều bệnh nhân rơi vào tình cảnh nguy hiểm. Điều tra của Jordan Baker và Perry Duffin đăng trên Sydney Morning Herald sẽ làm rõ hơn điều này.

Một trong những vụ việc gây chấn động gần đây là một trung tâm cai nghiện ở ngoại ô Sydney, từng hoạt động như một nhà thổ nổi tiếng. Khi được chuyển đổi thành trung tâm phục hồi chức năng, cơ sở này vẫn giữ nguyên những dấu vết của quá khứ: phòng ngủ không cửa sổ với gương trên tường, quầy bar với máy đánh bạc, và cả những cột nhảy. Mặc dù không có dấu hiệu rõ ràng về liệu pháp điều trị, trung tâm này vẫn tiếp tục hoạt động trước khi bị đóng cửa sau khi cảnh sát phát hiện một phòng thí nghiệm sản xuất ma túy đá ngay trong khuôn viên.

Theo luật hiện hành, bất kỳ ai cũng có thể mở một trung tâm cai nghiện tư nhân mà không cần giấy phép hay chứng chỉ chuyên môn. Hệ quả là nhiều trung tâm được điều hành theo kiểu "miền Tây hoang dã", tự do đặt mức phí, cung cấp phương pháp điều trị tùy ý và trục xuất bệnh nhân mà không cần lý do chính đáng. Trong bối cảnh thiếu giường điều trị trầm trọng, nhiều gia đình tuyệt vọng đã gửi gắm người thân vào những cơ sở này mà không lường trước được những rủi ro.

Cuộc điều tra của tờ Herald đã phanh phui hàng loạt vấn đề tại các trung tâm cai nghiện tư nhân ở NSW, bao gồm nhận hối lộ để bỏ qua xét nghiệm ma túy, dung túng cho hoạt động mại dâm, hoặc từ chối cung cấp thuốc theo toa vì lý do "sự phục hồi nằm trong tay Chúa". Một số trung tâm thậm chí còn tổ chức các buổi trừ tà, thực hành liệu pháp chuyển đổi đồng tính và chữa bệnh bằng đức tin, gây tổn hại nặng nề cho bệnh nhân. Những cáo buộc này đã từng được đưa ra trong một cuộc điều tra ở Tây Úc về các cơ sở phục hồi chức năng tư nhân.

Ngoài ra, một số trung tâm cai nghiện tư nhân còn trở thành lựa chọn cho những người bị cáo buộc phạm tội nghiêm trọng để tránh bị giam giữ. Các luật sư có thể lập luận trước tòa rằng thân chủ của họ cần phục hồi trong môi trường hỗ trợ thay vì nhà tù, và một số trung tâm còn cung cấp vòng đeo chân giám sát riêng, do chính bệnh nhân chi trả. Tuy nhiên, những biện pháp này đôi khi không đảm bảo an toàn. Trong một trường hợp, một kẻ buôn ma túy đã trốn khỏi trung tâm cai nghiện, và các nhà chức trách chỉ phát hiện ra muộn rằng công ty giám sát thiết bị theo dõi mắt cá chân của anh ta dường như đã ngừng hoạt động mà không thông báo.

Victoria và Tây Úc đã có những động thái rà soát ngành công nghiệp cai nghiện tư nhân sau hàng loạt vụ bê bối, nhưng NSW vẫn chưa có quy định rõ ràng. Phát ngôn viên về công lý của đảng Xanh NSW, Sue Higginson, kêu gọi chính phủ tiến hành đánh giá toàn diện về các trung tâm phục hồi chức năng tư nhân, đặc biệt là những cơ sở có liên quan đến hệ thống tư pháp. "Hoàn toàn thiếu trách nhiệm giải trình; không có sự giám sát, không có quy định, và điều đó rất nguy hiểm", bà Higginson nhấn mạnh.

Tổng chưởng lý NSW, Michael Daley, đã yêu cầu Bộ Cộng đồng và Tư pháp đưa ra khuyến nghị khẩn cấp về việc giám sát các trung tâm phục hồi chức năng liên quan đến điều kiện tại ngoại. Tuy nhiên, việc thiếu sự quản lý chặt chẽ đối với ngành này tiếp tục đặt ra những nguy cơ nghiêm trọng đối với bệnh nhân và cộng đồng./.