Đảng Tự do Úc đang xem xét đề xuất một cuộc trưng cầu dân ý để trao thẩm quyền tước quyền công dân cho các bộ trưởng, bỏ qua vai trò của tòa án. Động thái này được đưa ra sau khi Tòa án Tối cao phán quyết luật tước quyền công dân trước đây là vi hiến.

Lãnh đạo phe đối lập Peter Dutton đã đề xuất ý tưởng này sau khi luật tước quyền công dân do ông ban hành khi còn là Bộ trưởng Nội vụ bị Tòa án Tối cao bác bỏ. Theo phán quyết, việc trao quyền áp dụng hình phạt hình sự cho các chính trị gia thay vì ngành tư pháp là vi hiến.

Dutton cho biết: "Bạn không thể ban hành luật vượt quá hiến pháp. Những gì chúng tôi đề xuất là một cuộc thảo luận về việc liệu chúng ta có luật pháp đầy đủ hay không."

Theo luật hiện hành, Khối thịnh vượng chung có thể yêu cầu tòa án tước quyền công dân của người mang hai quốc tịch nếu họ phạm tội nghiêm trọng và bị kết án hơn ba năm tù. Tuy nhiên, đề xuất mới sẽ tập trung quyền lực vào tay các bộ trưởng, loại bỏ vai trò của tòa án.

Bộ trưởng Tài chính Jim Chalmers chỉ trích đề xuất của Dutton, cho rằng đây là nỗ lực đánh lạc hướng dư luận khỏi việc Đảng Tự do thiếu chính sách kinh tế. Ông nói: "Chúng tôi đã viết lại những điều luật sai trái của ông ấy để tạo ra một hệ thống mạnh mẽ hơn nhằm giữ an toàn cho cộng đồng. Thật kỳ lạ khi ông ấy muốn tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý khác."

Dutton bảo vệ đề xuất của mình, nhấn mạnh rằng an toàn cộng đồng là ưu tiên hàng đầu. Ông nói: "Nếu bạn muốn giữ an toàn cho con cái và cộng đồng của mình, tôi không nghĩ bạn có thể định giá được điều đó. Chúng ta có thể giải quyết vấn đề an toàn cộng đồng cùng lúc với việc đưa ra các quyết định kinh tế sáng suốt."

Đảng Tự do cũng chỉ trích việc Đảng Lao động chi 450 triệu đô la cho cuộc trưng cầu dân ý về Quyền lên tiếng của Nguyên thủ quốc gia, cho rằng số tiền này có thể được sử dụng để hỗ trợ người dân Úc đang gặp khó khăn. Dutton nhấn mạnh: "Chính phủ đã không đưa vấn đề này ra với người dân một cách đúng đắn."

Nếu được thông qua, cuộc trưng cầu dân ý này sẽ là một thay đổi lớn trong hệ thống pháp lý Úc, tập trung quyền lực vào tay các bộ trưởng và giảm bớt vai trò của tòa án. Tuy nhiên, đề xuất này cũng đối mặt với nhiều chỉ trích về tính hợp hiến và nguy cơ lạm quyền./.