Theo bài viết “Reeling in illegal fishing is crucial to Australia’s maritime security” (Tạm dịch là: Chống đánh bắt cá bất hợp pháp đóng vai trò quan trọng trong an ninh hàng hải của Australia) trên trang mạng aspistrategist ngày 17/5, đấu tranh chống đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (khai thác IUU) là chìa khóa cho sự toàn vẹn của khung pháp lý quốc tế và trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Báo cáo Đối thoại Phát triển, Ngoại giao và Quốc phòng châu Á-Thái Bình Dương (AP4D) xem xét vấn đề này và cách Australia có thể chống lại IUU bằng một loạt công cụ quốc phòng, phát triển và ngoại giao.
     
Như đã thừa nhận trong Sách trắng quốc phòng năm 2016, đánh bắt IUU có thể gây ra mối đe dọa an ninh trực tiếp đối với các nguồn tài nguyên biển và biên giới của Australia. Australia có vùng đặc quyền kinh tế lớn thứ ba thế giới, trải dài trên Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Đánh bắt cá IUU đe dọa đến việc thu hoạch trữ lượng cá cả trong và ngoài Khu vực đánh bắt cá của Australia, ảnh hưởng đến các cộng đồng ngư dân ở Australia và các nước láng giềng.
     
Vấn đề này sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn khi khí hậu thay đổi. Biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng đến sự phong phú và phân phối của nghề cá với sự suy giảm đáng kể hơn được dự đoán, đặc biệt là ở vùng xích đạo. Với nguồn cá suy giảm đẩy các đội tàu đánh cá vào các khu vực khác nhau, bao gồm cả vùng biển của Australia, Australia phải tham gia đa phương và xây dựng các liên minh chống đánh bắt IUU.
     
Điều quan trọng là, đánh bắt IUU không chỉ đe dọa bản thân nghề cá mà còn là phương tiện cho các hoạt động bất hợp pháp khác. Các tàu đánh cá IUU trốn tránh một loạt quy định và có thể tạo điều kiện thuận lợi cho  các hoạt động tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia. Những mối đe dọa an ninh biên giới này bao gồm nạn buôn người, lao động cưỡng bức, buôn bán động vật hoang dã, vũ khí và ma túy, hủy hoại môi trường và tham nhũng.
     
Cũng có khả năng các tàu đánh cá được sử dụng làm vỏ bọc cho các hoạt động nghiên cứu trái phép như khảo sát đáy biển và như một công cụ trong chiến thuật vùng xám. Áp lực cung cấp một số loại cá gia tăng cũng đang khuyến khích gian lận thủy sản thông qua việc dán nhãn sai, có nguy cơ ảnh hưởng đến người tiêu dùng và gây thiệt hại cho các nhà xuất khẩu Australia.
     
Khai thác IUU cũng có thể châm ngòi cho xung đột và làm trầm trọng thêm tranh chấp biên giới biển. Bằng cách thách thức các ranh giới trên biển, việc đánh bắt cá bất hợp pháp làm tổn hại đến các mối quan hệ và sự hợp tác về quản lý nghề cá. Kết quả là, trữ lượng cá có thể tiếp tục giảm đến mức cạn kiệt. Nếu nghề cá sụp đổ và các vùng nước đánh cá truyền thống không còn cung cấp đủ sản lượng đánh bắt, ngư dân có thể buộc phải đi xa hơn, kể cả vào vùng biển của Australia.
     
Lợi ích của Australia là chủ động trong việc ngăn chặn các vấn đề sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến Australia và thúc đẩy quản lý các khu vực tốt hơn. Giống như tất cả các quy tắc trong trật tự quốc tế, luật đánh bắt IUU bị mất tính hợp pháp nếu bị vi phạm mà không bị trừng phạt và không chịu hậu quả. Việc duy trì khuôn khổ pháp lý quốc tế về đánh bắt cá sẽ bảo vệ sự toàn vẹn của trật tự hàng hải và bảo vệ Australia.
     
Australia có một số công cụ để chống đánh bắt IUU. Quản lý nghề cá là một vấn đề toàn chính phủ liên quan đến an ninh, thương mại, chính sách đối ngoại và hợp tác phát triển.
     
Về mặt phát triển, việc hợp tác với các quốc gia Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương để xây dựng kiến thức và cải thiện hệ thống an ninh hàng hải sẽ củng cố trật tự dựa trên luật lệ. Trong một số trường hợp, nguyên nhân của việc đánh bắt IUU là do nghèo đói, điều đã được công nhận trong cách tiếp cận quản lý nghề cá bền vững của Australia. Khi những người đánh cá quy mô nhỏ từ các cộng đồng nghèo đến vùng biển của Australia để đánh bắt, những người ra quyết định cần nhìn hành động của họ từ quan điểm này.
     
Một ví dụ về việc thực hiện tốt điều này là thỏa thuận gần đây giữa Indonesia và Australia nhằm tăng cường hợp tác chống khai thác IUU. Thỏa thuận cho phép các ngư dân Indonesia truyền thống, chỉ sử dụng các phương pháp đánh bắt truyền thống, hoạt động trong khoảng 50.000 km2 vùng biển của Australia ở Biển Timor, được gọi là “Hộp MoU”. Các phản ứng của Australia cần liên quan đến sự hợp tác được cân nhắc như thế này để giải quyết một số nguyên nhân gốc rễ của việc đánh bắt IUU như tính bền vững, biến đổi khí hậu, áp lực kinh tế và giáo dục.
     
Ngoại giao là rất quan trọng để quản trị nghề cá tốt và xây dựng năng lực của khu vực. Mong muốn cải thiện sự rõ ràng của các quy định về đánh bắt cá của Australia đã cho thấy nước này phát triển các thỏa thuận và kế hoạch hành động cả song phương và đa phương với các nước láng giềng.
     
Ở Thái Bình Dương, Australia là một đối tác mạnh mẽ của Cơ quan Nghề cá Diễn đàn Đảo Thái Bình Dương và Cộng đồng Thái Bình Dương. Australia hỗ trợ Hiệp ước Niue và thỏa thuận phụ để tăng cường hợp tác trong giám sát nghề cá, thực thi pháp luật và chia sẻ dữ liệu.
     
Ở Đông Nam Á, Australia làm việc với các cơ chế nghề cá khu vực ASEAN, bao gồm Trung tâm Phát triển Nghề cá Đông Nam Á và Diễn đàn Tư vấn Nghề cá. Australia đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập Kế hoạch hành động khu vực để thúc đẩy các hoạt động đánh bắt có trách nhiệm, một sáng kiến cấp bộ trưởng giữa tám quốc gia thành viên ASEAN, Timor Leste, Papua New Guinea và Australia nhằm tăng cường quản lý nghề cá và thúc đẩy các hoạt động có trách nhiệm.
     
Australia cũng là một phần của các diễn đàn như  Hiệp hội Vành đai Ấn Độ Dương. Tuy nhiên, Canberra nên mở rộng quan hệ đối tác trong khu vực chiến lược quan trọng này.
     
Australia cũng có thể xây dựng mối quan hệ với các đối tác có cùng chí hướng thông qua các tổ chức kinh tế và an ninh quan trọng trong khu vực. Ví dụ, Đối thoại An ninh Tứ giác Bộ tứ gần đây đã đưa ra một sáng kiến hàng hải nhằm hạn chế đánh bắt cá bất hợp pháp, trong khi Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương đã đồng ý với một lộ trình chống đánh bắt IUU.
     
Hoạt động đánh bắt IUU không nằm gọn trong một nhánh duy nhất của nghệ thuật quản lý nhà nước. Nó bao gồm một loạt các vấn đề tác động đến hệ sinh thái, nền kinh tế, an ninh con người, luật pháp quốc tế, quản trị và phát triển con người. Australia phải phá vỡ các rào cản giữa các bộ phận khác nhau của chính phủ để đảm bảo tất cả các bộ phận quản lý nhà nước được tham gia và phối hợp để giải quyết những thách thức này.
     
Vai trò của Australia với tư cách là một đối tác hiệu quả trong việc chống khai thác IUU là một sự đầu tư cho sự ổn định quốc tế. Australia phải tiếp tục vai trò lãnh đạo và xây dựng dựa trên công việc nền tảng này về nhận thức, tính minh bạch và giải quyết vấn đề xung quanh hoạt động đánh bắt IUU./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn aspistrategist, TTXVN