Trang mạng aspistrategist đăng bài viết “Australia sẽ chi trả cho dự án tàu ngầm hạt nhân bằng cách nào?” đặt ra câu hỏi về cách thức chi trả cho thỏa thuận tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân trong khuôn khổ Hiệp ước an ninh ba bên (AUKUS) và đưa ra một lựa chọn đó là xây dựng quỹ tàu ngầm cho tương lai.

Hạm đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân của Australia sẽ rất tốn kém. Không chỉ chi phí sản xuất ban đầu sẽ lên tới hàng chục tỷ USD mà sẽ có những khoản chi đáng kể liên tục để duy trì nền tảng, sử dụng vận hành và cơ sở hạ tầng kèm theo. Phần chi phí của Australia cho chương trình phát triển “SSN AUKUS”- một loại tàu ngầm được phát triển bởi ba bên, dựa trên thiết kế thế hệ tiếp theo của Anh, sử dụng công nghệ tiên tiến của Mỹ và được hoàn thiện tại Anh và Australia - sẽ rơi vào khoảng từ 268-368 tỷ USD, vượt xa chi phí dự kiến của việc chế tạo tàu ngầm lớp Attack bị hủy bỏ trước đó.

Trước đợt công bố ngân sách vào tháng 5/2023 và với áp lực từ một loạt các cam kết chính sách khác, Chính phủ Australia cần phải xem xét các lựa chọn tài chính thay thế để chi trả cho chương trình tàu ngầm. Một lựa chọn có thể kể đến là thành lập một "quỹ tương lai" cho tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân để tận dụng lợi ích của tăng trưởng thị trường và lãi kép dài hạn đồng thời giảm rủi ro chủ quyền liên quan đến nợ nước ngoài.

Chương trình tàu ngầm kéo dài nhiều thập kỷ cũng giúp tránh khỏi việc thanh toán truyền thống cho năng lực quốc phòng từ ngân sách chung và mở ra khả năng xây dựng một quỹ ngoài ngân sách theo định hướng quân sự.

Các quỹ đầu tư thuộc sở hữu nhà nước không phải là mới ở Australia. Chính phủ hiện đang quản lý 6 quỹ riêng biệt để thanh toán các chi phí thường xuyên trong tương lai liên quan đến các sáng kiến như Chương trình Bảo hiểm Người khuyết tật Quốc gia, Tập đoàn Đất đai Bản địa và khắc phục hậu quả thiên tai. Quỹ lớn nhất trong số này, Quỹ Tương lai trị giá 196 tỷ AUD (132 tỷ USD), được thành lập vào năm 2006 bằng tiền từ thặng dư ngân sách liên tiếp và tiền thu được từ việc bán cổ phần của Chính phủ trong tập đoàn viễn thông Telstra.

Gần đây hơn, Chính phủ liên bang đã đề xuất luật thành lập quỹ tương lai nhà ở trị giá 10 tỷ AUD để chi trả cho các dự án nhà ở xã hội và giá cả phải chăng, và thủ hiến bang New South Wales đã đưa ra cam kết bầu cử để thành lập quỹ tương lai cho trẻ em. Bản cập nhật ngân sách tháng 10/2022 cho thấy tổng nợ quốc gia ở mức 894,9 tỷ AUD, chi phí dài hạn trị giá hàng tỷ AUD của dự án tàu ngầm AUKUS sẽ làm tăng đáng kể các khoản nợ tích lũy của chính phủ và có khả năng làm tăng các khoản hoàn trả cho các chủ nợ nước ngoài.

Trong bối cảnh có được năng lực tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, việc gia tăng nợ nước ngoài sẽ không phù hợp với mục tiêu chiến lược là “thoát khỏi sự cưỡng chế” trong một thế giới mà “sự can thiệp của nước ngoài phổ biến hơn bao giờ hết”. Viễn cảnh các khoản nợ nước ngoài được sử dụng để trả tiền mua tàu ngầm không phải là quá xa vời. Vào năm 2020, trong đại dịch COVID-19, Chính phủ đã tiến hành một đợt bán trái phiếu kỷ lục khiến người mua châu Á (trừ Nhật Bản) thu được hơn 17% trong tổng số 13 tỷ AUD trái phiếu kho bạc đã phát hành.

Mặc dù các cơ chế tài chính ít liên quan đến vấn đề tự chủ trong triển khai các hoạt động tàu ngầm mới của Australia, nhưng vấn đề lớn hơn là quyền tự chủ chiến lược sẽ không được đảm bảo nếu không giảm thiểu nợ nước ngoài liên quan đến việc chế tạo tàu ngầm.

Một giải pháp thay thế để giảm thiểu rủi ro vấn đề chủ quyền liên quan đến các nghĩa vụ thương mại là hạn chế nợ nước ngoài đối với Anh và Mỹ để chương trình SSN AUKUS sẽ tự chủ về tài chính. Về mặt lý thuyết, quan hệ đối tác sẽ cung cấp không chỉ công nghệ và chuyên môn mà còn cả vốn để thanh toán các chi phí liên quan.

Chương trình AUKUS sẽ góp phần ổn định khu vực bằng cách giúp tạo ra sự cân bằng về sức mạnh quân sự. Tuy nhiên, bất chấp những lợi ích như vậy, Mỹ và Anh đều bị cản trở bởi áp lực ngân sách và các rào cản chính trị trong nước làm giảm khả năng cung cấp hỗ trợ tài chính.

Sự kết hợp giữa môi trường quốc tế bị hạn chế về mặt tài chính với khả năng tiếp cận hạn chế đối với vốn AUKUS đòi hỏi phải xem xét quỹ tài sản có chủ quyền dưới biển. Trên cơ sở giá cả hàng hóa cao và khoản ngân sách 70 tỷ AUD, Chính phủ có đủ tài chính để đầu tư vào một nỗ lực như vậy. Mặc dù triển vọng thị trường dài hạn vẫn chưa chắc chắn, nhưng lãi suất cao hơn mức trung bình của Australia cho phép thực hiện quỹ đầu tư cân bằng với lợi nhuận đáng kể.

Trong khoảng thời gian 10 năm, khoản đóng góp ban đầu là 50 tỷ AUD và tiền gửi hàng năm là 10 tỷ AUD vào quỹ SSN sẽ mang lại giá trị tích lũy gần 200 tỷ AUD khi đáo hạn (dựa trên mục tiêu đầu tư cao hơn 4% so với chỉ số giá tiêu dùng). Mặc dù con số đó vẫn chưa đủ cho chi phí của chương trình tàu ngầm hạt nhân, nhưng quá trình này có thể được nhân rộng để phù hợp với thời gian giao hàng của cả lớp tàu ngầm Virginia và SSN AUKUS- cách nhau khoảng một thập kỷ là một điều kiện thuận lợi.

Để có hiệu quả như một khoản đầu tư và để tránh những rủi ro liên quan đến đa dạng hóa tài sản nước ngoài, các thông số điều hành và quản trị chặt chẽ cần phải được xác định rõ ràng trong luật phù hợp.

Hiệu quả của quỹ SSN cũng được xác định dựa trên dự báo lạc quan về tăng trưởng của thị trường. Sự biến động gần đây của thị trường chứng khoán (đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ và năng lượng) cho thấy nguy cơ khiến việc mua sắm quân sự quan trọng nhất của Australia rơi vào một quỹ đạo đầu tư không chắc chắn. Tuy nhiên, chính sách công tốt là có cơ sở và trong thập kỷ qua, Quỹ Tương lai Australia đã đánh giá cao ở mức trung bình 9,1% mỗi năm với “mức độ rủi ro chấp nhận được”. Về mặt cân bằng, một quỹ tương lai SSN có tiềm năng đáng kể để vượt qua nhiều thách thức ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định.

Ưu tiên chủ quyền của Australia trong quan hệ đối tác AUKUS phù hợp với ý tưởng về một quỹ tài sản dành riêng cho tàu ngầm để đạt được mức độ nhất quán với các mục tiêu và phương tiện chính sách. Giờ đây, kế hoạch về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân của Australia đã được tiết lộ, đã đến lúc phải tăng cường thảo luận về cách Australia sẽ chi trả cho chương trình này./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn aspistrategist, TTXVN