Một cố vấn quốc phòng Hoa Kỳ đã nói với NewsWire rằng Canberra không nên "đánh giá quá cao" sự hỗ trợ của chính quyền Trump dành cho AUKUS khi Úc phải đối mặt với một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương ngày càng thù địch.

Robert Potter, chuyên gia an ninh châu Âu, đã được triển khai đến tiền tuyến miền đông Ukraine để cố vấn cho chính phủ Hoa Kỳ. Ông cũng là nghiên cứu viên thỉnh giảng tại Đại học Quốc gia Úc và đã chứng kiến những thay đổi chính sách của Washington đối với Ukraine, làm dấy lên câu hỏi về vị trí của Úc trong chiến lược "Nước Mỹ trên hết" của Donald Trump.

Theo ông Potter, vấn đề không phải là Úc sẽ ở đâu trong kế hoạch của Tổng thống Hoa Kỳ mà là liệu Úc có nằm trong kế hoạch đó hay không.

Nguy cơ Úc bị gạt ra ngoài cuộc

"Donald Trump chắc chắn ủng hộ cách tiếp cận trực tiếp hơn", ông nói với NewsWire. "Chính quyền hiện tại có xu hướng ưu tiên quan hệ trực tiếp giữa Washington và Bắc Kinh, tương tự như cách họ đang xử lý vấn đề Ukraine với Moscow."

Ông cảnh báo rằng Úc có thể bị gạt ra ngoài cuộc đối đầu với Trung Quốc, giống như cách châu Âu từng bị bỏ rơi trong cuộc xung đột Ukraine.

"Lãnh đạo từ phía sau thông qua các liên minh và xây dựng mạng lưới răn đe đã củng cố an ninh khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương", Potter cho biết. "Nhưng nếu chính quyền Hoa Kỳ muốn giải quyết trực tiếp với Bắc Kinh, điều đó không đồng nghĩa với việc các đồng minh như Úc sẽ được ưu tiên."

Chính quyền Trump đã xác định Trung Quốc là mối đe dọa lớn nhất đối với sức mạnh Hoa Kỳ. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Trump đã áp thuế 20% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, ngoài mức thuế 25% đối với thép và nhôm.

Tương lai của AUKUS dưới chính quyền Trump

Bộ trưởng Quốc phòng Úc, Richard Marles, gần đây đã thảo luận về tương lai của AUKUS trong bối cảnh Hoa Kỳ áp thuế lên thép và nhôm nhập khẩu từ Úc. "Chúng tôi đang hợp tác với Hoa Kỳ để đưa AUKUS vào hoạt động vì điều đó phù hợp với lợi ích chiến lược của họ", ông Marles nói với Sky News Australia.

Tuy nhiên, Potter cảnh báo rằng không nên giả định rằng lập trường cứng rắn của Trump đối với Trung Quốc đồng nghĩa với việc ủng hộ AUKUS.

"Nếu bạn cho rằng AUKUS an toàn chỉ vì Hoa Kỳ đang tập trung vào châu Á, bạn có thể đã bỏ qua thực tế rằng liên minh không phải là trọng tâm chính trong chính sách an ninh của chính quyền này", ông nhấn mạnh. "Cần phải xem xét điều này một cách thận trọng."

Chính phủ của Thủ tướng Anthony Albanese khẳng định rằng cam kết an ninh của Hoa Kỳ đối với Úc vẫn kiên định, bất chấp sự suy giảm hỗ trợ đối với các đồng minh khác.

Richard Marles gần đây đã đến Washington để xác nhận khoản đầu tư 500 triệu USD đầu tiên trong tổng số 3 tỷ USD của Hoa Kỳ vào AUKUS. Sau chuyến đi, ông nhấn mạnh sức mạnh của liên minh Úc - Hoa Kỳ.

Thủ tướng Albanese cũng tuyên bố rằng Washington có sự ủng hộ lưỡng đảng đối với AUKUS. "Điều đó đã được xác nhận trong các cuộc thảo luận giữa tôi và Tổng thống Trump, cũng như trên toàn Quốc hội và Thượng viện", ông nói.

Tuy nhiên, Potter có quan điểm khác, cho rằng Hoa Kỳ đang có cách tiếp cận "rất giao dịch" đối với an ninh toàn cầu.

"Bạn có thể thấy điều đó trong cách họ xử lý Ukraine, nơi Hoa Kỳ đang gây áp lực buộc Ukraine từ bỏ 50% nguồn tài nguyên quan trọng", ông nói, ví đây như một thỏa thuận theo kiểu Hiệp ước Versailles.

"Không rõ liệu Úc có thể yên tâm về điều gì trong bối cảnh này", ông nói thêm. "Hiện tại, mức độ bất định trong quan hệ đồng minh đang ở mức khá cao. Cho đến khi tình hình trở nên rõ ràng hơn, cách tiếp cận thận trọng là điều cần thiết."

Sự góp mặt của châu Âu trong chiến lược khu vực

Vào tháng 1, tàu tiếp tế Jacques Chevallier thuộc nhóm tác chiến tàu sân bay Charles de Gaulle của Pháp đã cập cảng Darwin sau hành trình kéo dài hai tháng. Đây là một phần trong cuộc tập trận phòng thủ nhằm đảm bảo an ninh hàng hải tại ba eo biển chiến lược của Indonesia.

Úc là một trong tám quốc gia tham gia chiến dịch này. Đại sứ Pháp tại Úc, Pierre-André Imbert, tuyên bố rằng "việc triển khai này là minh chứng cho năng lực hành động của Pháp trong khu vực nếu tình hình quốc tế yêu cầu."

"Pháp là một cường quốc ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nhờ vào các lãnh thổ của mình, cũng như sự hiện diện ngoại giao, quân sự và kinh tế thường xuyên", ông nói.

Không lâu sau sự kiện này, các tàu chiến Trung Quốc đã tiến hành tập trận bắn đạn thật tại vùng biển gần Úc, làm gia tăng căng thẳng trong khu vực.

Úc tăng cường sức mạnh quân sự

Chính phủ Lao động của Thủ tướng Albanese đã cam kết đầu tư hàng chục tỷ đô la để tăng cường năng lực tấn công và phòng thủ của Úc. Chi tiêu quốc phòng dự kiến sẽ tăng thêm 50 tỷ đô la vào năm 2033, với mục tiêu chuẩn bị cho một cuộc xung đột có thể xảy ra vào năm 2034.

Dù vậy, Potter tỏ ra hoài nghi về việc Pháp có thể thay thế vai trò của Hoa Kỳ trong việc bảo đảm an ninh cho Úc.

"Chúng ta có lợi ích trong việc hợp tác với châu Âu, ngay cả khi không có Hoa Kỳ", ông nói. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng việc triển khai lực lượng hải quân châu Âu vào Biển Đông là "không thực tế".

"Tuy nhiên, nếu nói về việc cắt đứt tuyến vận chuyển dầu quan trọng của Trung Quốc từ Trung Đông, thì đó là trận chiến mà châu Âu có thể giành chiến thắng."

"Tiến thẳng về phía bắc để đối đầu với một cường quốc hải quân châu Á là một ý tưởng tồi. Nhưng có những nơi mà hải quân châu Âu có thể đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong một cuộc xung đột."

Potter kết luận rằng sự tham gia kinh tế của châu Âu trong việc cắt đứt mối quan hệ với Trung Quốc sẽ là một yếu tố quan trọng trong bất kỳ chiến lược nào nhằm quản lý khủng hoảng với Bắc Kinh./.