Mỹ đang tái định hình chính sách đối ngoại, tập trung vào Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Việc dừng hỗ trợ Ukraine có thể ảnh hưởng đến cục diện khu vực này.

Tuần trước, Hoa Kỳ gây chấn động thế giới với sự rạn nứt công khai giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy. Tiếp theo đó, Washington tạm dừng viện trợ quân sự và một số hoạt động chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine, động thái được cho là nhằm thúc đẩy Ukraine chấp nhận ngừng bắn theo các điều khoản có lợi cho Nga. Tuy nhiên, lợi ích của Nga cũng đồng thời là lợi ích của Trung Quốc. Một nền hòa bình thiếu bền vững ở châu Âu có thể tạo tiền lệ cho những hành động quyết liệt hơn ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Chính sách đối ngoại của Trump và hệ quả toàn cầu

Trump từng vận động tranh cử với cam kết chấm dứt chiến tranh giữa Nga và Ukraine, bất chấp việc ai là kẻ xâm lược hay nạn nhân. Mục tiêu của ông dường như là ghi dấu ấn trong lịch sử với tư cách tổng thống chấm dứt xung đột, trái ngược với những người tiền nhiệm. Chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ hiện đang được định hình để phù hợp với hướng đi này, tạo điều kiện cho những quan điểm trong Đảng Cộng hòa vốn coi Trung Quốc là mối đe dọa lớn hơn Nga.

Một trong những nhân vật chủ chốt trong chính quyền, Elbridge Colby, ứng viên cho chức Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách Chính sách, từ lâu đã thúc đẩy quan điểm rằng Hoa Kỳ cần rút bớt nguồn lực khỏi châu Âu và Trung Đông để tập trung vào khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Quan điểm này ngày càng được Đảng Cộng hòa chấp nhận, dù vẫn vấp phải một số ý kiến trái chiều.

Đông Á - Chiến trường chiến lược của Hoa Kỳ

Hiện có sự đồng thuận lưỡng đảng tại Hoa Kỳ rằng Đông Á là chiến trường quan trọng trong chiến lược lớn của Washington. Sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc, cùng tham vọng toàn cầu và sức mạnh quân sự ngày càng gia tăng, đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với Hoa Kỳ và các đồng minh.

Trong phiên điều trần phê chuẩn tại Thượng viện tuần này, Colby nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ cần tập trung vào việc "phủ nhận quyền bá chủ khu vực của Trung Quốc" và rằng "sẽ là một thảm họa cho lợi ích của Hoa Kỳ" nếu Đài Loan rơi vào tay Bắc Kinh. Tuy nhiên, viện trợ của Hoa Kỳ cho Ukraine và Israel đã làm chậm trễ các chuyến hàng vũ khí đến Đài Loan, trong khi Colby khẳng định rằng Washington không đủ khả năng hỗ trợ đồng thời ba cuộc xung đột. Theo logic này, việc giảm viện trợ cho Ukraine là điều tất yếu để Hoa Kỳ có thể dồn nguồn lực chống lại Trung Quốc.

Quan hệ Nga - Trung và tác động đối với khu vực

Dù vậy, mặt trận châu Âu và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương vẫn có mối liên hệ chặt chẽ, bởi Nga và Trung Quốc đang hỗ trợ lẫn nhau. Hai nước đã tuyên bố quan hệ "đối tác không giới hạn" ngay trước khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng 2/2022. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tiếp tục củng cố mối quan hệ này vào tháng trước, nhân kỷ niệm ba năm cuộc chiến. Bắc Kinh không chỉ cung cấp hỗ trợ kinh tế cho Moscow mà còn chia sẻ tình báo quân sự, tạo điều kiện để Nga tiếp tục duy trì xung đột.

Trong khi đó, Nga cũng gia tăng hợp tác quân sự với Trung Quốc, đặc biệt tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Năm 2024, lần đầu tiên Hoa Kỳ chặn các máy bay ném bom của Trung Quốc và Nga bay cùng nhau gần Alaska, đồng thời chứng kiến sự tham gia của Nga trong các cuộc tập trận chung với Trung Quốc tại Biển Nhật Bản.

Tác động đến Đài Loan và an ninh khu vực

Một câu hỏi đặt ra là tại sao Trung Quốc lại dành nguồn lực hỗ trợ Nga ở Ukraine, nếu không phải vì Bắc Kinh tin rằng chiến thắng của Moscow sẽ mang lại lợi ích trực tiếp cho mình? Nếu Nga thành công, điều đó sẽ làm suy yếu hình ảnh một phương Tây đoàn kết, khiến NATO trở nên mất uy tín và làm giảm niềm tin vào cam kết an ninh của Hoa Kỳ trên toàn cầu. Đây đều là những mục tiêu chiến lược mà Trung Quốc theo đuổi từ lâu.

Quan trọng hơn, một chiến thắng của Nga sẽ đặt tiền lệ cho tham vọng lớn nhất của Tập Cận Bình: kiểm soát Đài Loan. Không phải ngẫu nhiên mà trong ba năm qua, chính phủ Đài Loan đã liên tục bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Ukraine. Nếu lập luận của Colby đúng—rằng hỗ trợ Ukraine làm suy yếu Đài Loan—thì chính quyền Đài Bắc đã không lo ngại đến vậy. Trên thực tế, họ đang vô cùng bất an trước khả năng Hoa Kỳ có thể thay đổi chính sách.

Kịch bản nếu Ukraine thất bại

Nếu cuộc chiến Ukraine kết thúc với lợi thế nghiêng về Nga, điều đó không chỉ củng cố sức mạnh của Moscow mà còn giúp Bắc Kinh có thêm động lực trong khu vực. Thay vì một Trung Quốc thận trọng và một nước Nga đang sa lầy, Hoa Kỳ sẽ phải đối mặt với một Trung Quốc mạnh bạo hơn và một nước Nga tự tin hơn. Điều này có thể làm suy giảm niềm tin của các đồng minh khu vực vào cam kết của Washington, khiến khả năng kêu gọi sự hỗ trợ của châu Âu trong trường hợp cần thiết tại Đông Á trở nên khó khăn hơn.

Chiến lược xoay trục của Hoa Kỳ có thể hợp lý về mặt chiến thuật, nhưng nếu không có sự cân nhắc toàn diện về mối liên hệ giữa châu Âu và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nó có thể dẫn đến những hệ quả khó lường trong dài hạn./.

Tác giả: Bethany Allen là người đứng đầu bộ phận điều tra và phân tích Trung Quốc của Viện Chính sách Chiến lược Úc (ASPI)